Europa Universalis IV - Korona Królów: Jagiellonowie

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek I
"Interregnum - 1444-1446"

W księdze Kroniki Krakowskiej zapisano:
Roku Pańskiego 1444 na Koronę Polską spadło wielkie nieszczęście. Władysław z Bożej Łaski król Polski, Węgier, Dalmacji, Chorwacji, Raszki, Bułgarii, Slawonii, ziemi krakowskiej, sandomierskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, Kujaw, najwyższy książę Litwy, pan i dziedzic Pomorza i Rusi itd. z rąk saracenów żywot stracił własną piersią wiary prawdziwej broniąc, pozostawiając w żałobie cały kraj młodego króla śmierć opłakującego.

Najwyższy kanclerz Królestwa Polskiego, Henryk Buczacki, królewiczowi i wielkiemu księciu litewskiemu Kazimierzowi odpowiedzi udzielić polecił, odmawiając koronacji skoro wieści o cudownym ocaleniu jego wysokości, króla Polski i Węgier Władysława Jagiellończyka do Krakowa dotarły. Oczekując na powrót miłościwie nam panującego władcy, kanclerz zaleca.

Wielkiego Księcia Litewskiego Kazimierza, zaręczonego z Elżbietą, córką Warcisława księcia wołogoskiego i zjednoczonego księstwa Pomorskiego Kraków poleca opiece Boga jedynego w swoich modlitwach, co kanclerz polecił napisać w liście gratulacyjnym dla Wielkiego Księcia.

Podskarbi wielki koronny polecił staroście Nakielskiemu wypłacić przedstawione sumy poniesione na rzecz zleconego przez kanclerza lokalizacji wsi w starostwie. - 23 Marca, Roku pańskiego 1445

Poselstwo Krzyżackie, honoru i Boga w sercu nie mające, królewyczowi i wielkiemu xięciu litewskiemu wyrazy żalu śmierci brata jego, Władysława, wspominając, jego oddanie Krześcijaństwu i godną prawdziwego władcy śmierć w obronie Boga najwyższego, fałszywym słowem króla się posługując, powiat Nakielski, jako dar królewski dla Zakonu ku chwale Boga i Krucjaty złożone ogłosiło. 10 Październik Roku Pańskiego 1445

25 czerwca 1446 Kazimierz, Z Bożej łaski król Polski, ziemi krakowskiej, sandomierskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, Kujaw, wielki książę Litwy, pan i dziedzic Rusi, Prus i Pomorza w katedrze wawelskiej przez arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski Wincentego Kota koronowany został, ogłaszając dotrzymanie przywilejów stanowych przez brata i ojca ustanowionych.

Taka historia:
X 1444 Wydarzenie: Śmierć Króla (efekt bitwy), Stabilność kraju -1, nowa władza: Interregnum
XI 1444 Wydarzenie: Przyjęcie warunków szlachty, aby król objął władzę. Odmowa - interregnum trwa, nowe przywileje dla szlachty nie wprowadzone
XII 1444 Akcja: Mariaż królewski, udana. Mariaż Jagiellonów z rodem Gryfitów (Wracisław IX Gryfit)
III 1445 Wydarzenie: Sejm. Decyzja główna: Rozbudowa Nakła, Odbudowa "rezerw Ludzkich" lub rozbudowa przemysłu w Chęcinach [kolejno plusy dla kleru, szlachty i mieszczan], wybrano rozbudowę Nakła. I wykonano akcję rozbudowy prowincji.
X 1445 Akcja Krzyżaków: Krzyżacy sfabrykowali roszczenia o Nakło
VI 1446 Wydarzenie (kontynuacja): Szlachta zgadza się na koronację bez nowych warunków; wybrano zgodzenie się; opcją było wybranie lokalnego szlachcica na Króla. Efekt: Kazimierz Jagiellończyk królem Polski 4/4/2 {umiejętności administracyjne, dyplomatyczne, wojskowe}


Koniec odcinka I
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku II "Umacnianie władzy - 1446-1450"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek II
"Umacnianie władzy - 1446-1450"

W księdze Kroniki Królewskiej zapisano:
Wrzesień 29, Roku pańskiego 1446
Poseł Andrzej Zebrzydowski powrócił z Mołdawii, od lennika królewskiego hospodara Stefana. Źle się dzieje w lennie królewskim. Dwaj bracia, którzy mieli razem rządzić ziemiami tymi stanęli przeciw sobie i Piotr został wygnany przez Stefana na Węgry. Hospodar nie wyraził zgody na życzenie jego wysokości króla, aby bratanka jego Romana do współrządzenia krajem dopuścił.

Styczeń 12, Roku Pańskiego 1447
Smutne wieści do Krakowa z hospodarstwa Mołdawskiego dotarły. Roman Mołdawski, w otoczeniu świty rycerstwa polskiego wpuszczony do Mołdawii nie został. Polscy rycerze w imieniu jego wysokości zażądali uszanowania woli króla. Bóg jedyny stanął po stronie sprawiedliwych i zesłał śmierć na zbuntowanego hospodara, pozostawiając tron hospodarski pusty. Roman Mołdawski objął tron, ślubując przed Bogiem i Ludźmi wierność królowi Polskiemu po wsze czasy.

Luty 2, Roku Pańskiego 1447
Poselstwo Krzyżackie w Krakowie goszczące wyrazy życia w pokoju i wieczystej przyjaźni z Polską ogłasza, nie odpuszczając jednak żądań ziemi Nakielskiej. Posłowie Krzyżaccy zapewniają jego wysokość króla Polskiego, że spór ten do wojny żadnej prowadzić nie może i Zakon pokojowo pragnie spór ten rozwiązać.

Maj 9, Roku Pańskiego 1447
Wśród ludu małopolskiego i wielkopolskiego krążą opowieści, traktowane jako proroctwo. W najczarniejszej godzinie państwa polskiego potomek Piasta powróci na tron, aby uratować kraj od upadku. Do uszu króla opowieść dotarłszy, za natchnieniem Bożym przysiąść poleciła, że król nie dopuści do upadku kraju, a w razie przepowiedni spełnienia zobowiązują poddanych do usłuchania Piasta na tronie.

Sierpień 27, Roku Pańskiego 1447
Aleksy Denhoff, wielce w boju zasłużony obrońca jego królewskiej mości, zaszczytu wielkiego dostąpił, marszałkiem nadwornym z woli króla zostawszy.

Październik 4, Roku Pańskiego 1447
Wielki głos skargi kupców Polskich przed majestat króla został złożony. Napady zbójców, przez Krzyżaków wspomagane, wielu z nich do utraty majątku doprowadziły. Jego wysokość wysłuchawszy skargi gniewem na Zakon Krzyżacki się unosząc, sprawiedliwości bożej spełnienia rychłego narzędziem bycia obietnicę złożył

Kwiecień 14, Roku Pańskiego 1448
Zuchwałość Krzyżacka honoru nie ma żadnego, osobie Króla Polskiego uwłaszczając, żądanie ziemi Nakielskiej fałszywym słowem ogłaszając, a samemu przywłaszczeniem ziem splamieni. Skruszały zakonnik przybył do Króla prosić o wybaczenie, honorem nie mogąc dalej służyć Zakonowi, który Ziemię Chełmińską sfałszowanym dokumentem od lat dwustu zajmującym, nowych krzywd kraju się domagającym. Jego wysokość wysłuchawszy świadectwa fałszerstwa gniewem ku Krzyżakom zapałał.

Kwiecień 14, Roku Pańskiego 1449
Poseł Bronisław Jordan z Kołobrzegu powrócił na ręce majestatu króla składając list od księcia Warcisława zobowiązującego się do udzielenia pomocy przeciw Krzyżakom, którzy i na jego ziemie chciwymi oczami spoglądają.

Grudzień 2, Roku Pańskiego 1449
Król posłowi Andrzejowi Zebrzydowskiemu udającemu się do Zakonu poleca ludności ciemiężonej przez Zakon obiecać pomoc majestatu, gdyby Zakon miast po Chrześcijańsku postępować, niczym morderca za miecz przeciw ludności chwytał. Ogłaszać też rychłą wolność ziem monarcha poleca.

Maj 1, Roku Pańskiego 1450
Jego majestat, król Polski, od lat wysłuchujący skarg na działania Zakonu z dniem dzisiejszym wyprawę wojenną przeciw Zakonowi ogłosił, na czele wojsk królewskich marszałka nadwornego Aleksego Denhoffa wysyłając, aby wolność dla ziem piastowskich przyniósł spod ucisku zakonnego.




Taka historia:
IX 1446: Dyplomata wraca z Mołdawii. Roman Mołdawski prosi o wsparcie w odzyskaniu tronu. Wybrano wsparcie go militarnie
I 1447: Wyprawa Mołdawska zakończona sukcesem. Roman Mołdawski hospodarem. Poprawa stosunków z Polską
II 1447: Krzyżacy wysyłają posłów, aby poprawić stosunki z Polską
V 1447: Epopeja Narodowa krąży po kraju: Decyzja: Oficjalne wsparcie Epopei [zwiększenie stabilności kraju, poprawa morale, utrata niewielka praw do korony.
VII 1447: Akcja: powołanie nowego dowódcy wojskowego
IX 1447: Wydarzenie: Kupcy bankrutują przez rabusiów; Decyzja: Nic nie możemy poradzić
IV 1448: Akcja: Polska sfabrykowała dowody na słuszność żądań wobec ziemi Chełmińskiej [Zakon Krzyżacki]
I 1449: Akcja Krzyżacka: Groźba wobec Pomorza
IV 1449: Akcja: Sojusz z Pomorzem
XII 1449: Akcja: Szykowanie buntu ludności polskiej na ziemi Chełmińskiej.
V 1450: Akcja: Wypowiedzenie wojny Zakonowi Krzyżackiemu. Cel wojny: Zdobycie Ziemi Chełmińskiej

Koniec odcinka II
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku III "Wojna Trzyletnia 1450-1453"

[PL_Cmd_Jacek]

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek III
"Wojna Trzyletnia 1450-1453"

W książce Dzieje Wojny Trzyletniej zapisano:
Kampania Pomorska roku 1450.

Kampania prowadzona była przy inicjatywie Królestwa Polskiego. Zakonnicy, nie spodziewający się takiego obrotu spraw, zamknęli się w twierdzach, oczekując na przybycie posiłków od sojuszników. Silnie zbudowany system twierdz uniemożliwił Polsce zajęcie Pomorza i Prus.
Chorągwie Wielkoplskie dowodzone przez wojewodę wielkopolskiego Szymona Wierzbowskiego uderzyły wzdłuż Wisły w kierunku Gdańska, zajmując ziemię Chełmińską i zatrzymując się w czerwcu 1450 roku na potężnych twierdzach. Oblężenie ich trwało do grudnia, gdy chorągwie zostały zebrane do bitwy ze zmierzającym od strony Gdańska rycerstwem Maklemburskim. Pomimo przewagi liczebnej, siła rycerstwa niemieckiego przemogła wojska Polskie, które wycofały się do Korony, zostawiając na polu bitwy prawie połowę stanu. W związku z przeniesieniem ciężaru walk walk na Litwę, wojska Maklemburskie wyruszyły w kierunku Litwy po drodze natrafiając na wojsko Mołdawskie, które rozbiło wroga pod Memlem.
Jedynym sukcesem kampanii Pomorskiej roku 1450, było zajęcie Ostródy przez wojska Mazowieckie po 10 miesiącach oblężenia.

Kampania Litewska 1450-1451
Początkowo traktowana jako kampania drugorzędna, kampania litewska okazała się kluczowa dla przebiegu całej wojny. Chorągwie Litewskie pozostawione na Litwie miały bronić granic Wielkiego Księstwa przed Zakonem Kawalerów Mieczowych, który był sojusznikiem Krzyżaków. Pozostawienie wojsk na Litwie okazało się właściwą decyzją. Już pod koniec lata 1450 Zakonnicy uderzyli na przygraniczne twierdze i oblegali Połock pod którym we wrześniu doszło do bitwy, którą wygrali Litwini.
Zimą 1450/1451 przebywający na Inflatach Wielki Marszałek Zakonu Krzyżackiego Karl Alexander von Compenhausen postanowił wygrać wojnę przez pokonanie Litwy, decydując się na potrójne uderzenie. Zakon Kawalerów Mieczowych miał uderzyć z kierunku Połocka nie oblegając twierdzy, Maklemburczycy, którzy dotarli do Gdańska mieli pokonać siły polskie oblegające zamki na Pomorzu i skierować się ku Litwie, natomiast centralnie na Wilno miała ruszyć wielka armia zakonu.
Meklemburczycy, jak wspomniano w kampanii Pomorskiej rozbili polskie oddziały blokujące twierdze, a następnie pod Memlem zostali rozbici przez wojska Mołdawskie, wspierające Polskę w tej kampanii.
Uderzenie na Połock odciągnęło część armii Litewskiej od Wilna i w bitwie pod Połockiem Litwini zmusili do odwrotu Zakonników. W tym czasie główna armia Zakonna uderzyła na Wilno rozbijając główne siły Litewskie oraz rozpoczynając oblężenie stolicy Litwy. Odciągnięte pod Połock oddziały próbowały przyjść z odsieczą oblężonej twierdzy, jednak i one poniosły klęskę z rąk liczniejszych wojsk Krzyżackich.
Król, dowiedziawszy się o klęsce, nakazał polskiej armii przerwać oblężenie Pomorskich twierdz zostawiając tylko niewielkie siły pod dowództwem wojewody Szymona Wierzbowskiego, natomiast armii królewskiej dowodzonej przez marszałka Denhoffa polecił udać się na Litwę, gdzie planowano stoczyć decydującą bitwę wojny.

Wojska Polskie spotykają się z wojskami Mołdawskimi oraz pozostałością Armii Litewskiej na Żmudzi i ruszają naprzeciw Zakonu, którego szeregi przerzedziła zaraza która wybuchła podczas oblężenia. Połączona Armia Polsko-Litewsko-Mołdawska (łącznie 20 000 z czego 70% stanowili Polacy) w zażartej bitwie stoczonej 12 czerwca 1451 roku, rozbiła armię Krzyżacką, której mniej niż połowa powróciła do Inflant.

Kampania Pomorska 1451

Po zwycięstwie pod Wilnem Armia Koronna skierowała się znów na tereny krzyżackie, oblegając twierdzę w Królewcu planując zdobycie obu obleganych twierdz (Tuchola, Królewiec), zanim Zakon Krzyżacki będzie w stanie obudować wojska. Niestety, przy finansowym wsparciu Danii Krzyżakom udało się odtworzyć poniesione straty i przy pomocy silnej floty dotrzeć do Gdańska. Rycerstwo Krzyżackie ruszyło najpierw na siły wojewody Szymona Wierzbowskiego, którego kolejny raz pokonano pod Tucholą, następnie ruszając przez ziemię Chełmińską stoczyło zwycięską bitwę nad Mołdawianami, dochodząc do Ostródy, trzymanej przez Mazowszan pod wodzą Krystiana Poniatowskiego, która zatrzymała ich pochód.

Kampania Pruska 1452

Wiosna 1452 roku rozpoczęła się pewnego rodzaju patem. Wojska Polskie oblegały Twierdzę Królewiec, podczas gdy wojska Litewskie oblegały nadgraniczne twierdze Inflant. Marszałek Denhoff zdecydował, że zajęcie twierdzi Królewiec jest ważniejsze od odblokowania Ostródy kontynuował oblężenie twierdzy licząc, że zajęcie jej będzie miało kluczowe znaczenie dla wojny. Wiedząc o tym Zakonnicy również pozostawili oblężone twierdze w Inflantach, kierując cały wysiłek w kierunku Prus. Armia rycerstwa Maklemburskiego oraz Zakonu Kawalerów Mieczowych latem ruszyła w kierunku Żmudzi i Królewca. Szczęśliwie dla Polski załoga twierdzy Królewieckiej skapitulowała pozwalając wojskom Polskim i Mołdawskim zebrać się wyruszyć w kierunku Melma, gdzie spotkano się z wojskami zakonnymi.

5 sierpnia 1452 roku doszło do wielkiej bitwy pod Memlem, porównywanej później z Grunwaldem. Połączone wojska Polski i Mołdawii rozbiły wojska Zakonu Kawalerów Mieczowych oraz Brandenburgii, zmuszając ich do ucieczki do Inflant.

Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego Konrad von Erlichshausen widząc, że wojna przybiera niekorzystny dla niego obrót, został zmuszony do pertraktowania z królem Polskim. Wysłał do Krakowa posłów z obietnicą pokoju, który powinien satysfakcjonować żądania króla Polskiego: Oddania ziemi Chełmińskiej oraz zapłacenia okupu, nazywanego odszkodowaniem za nieprawne użytkowanie ziemi. Król Polski, który otrzymał już wiadomości o klęsce pod Memlem odrzucił propozycję widząc szansę na całkowite pokonanie Zakonu, a w prośbie o pokój wyraz słabości. Opierając się na tej samej decyzji król nakazał zebranym ponownie wojskom Wielkopolskim po raz trzeci ruszyć na Tucholę

W październiku 1452 roku marszałek Denhoff dotarł z wojskiem królewskim pod oblężoną Ostródę, spodziewając się zwycięstwa nad mniej licznym przeciwnikiem. Wielki Marszałek Zakonu Krzyżackiego Karl Alexander von Compenhausen potrafił jednak w mistrzowski sposób wykorzystać przewagę terenu i uderzenie ciężkiego rycerstwa Niemieckiego, rozbijając szyk wojsk Polskich i wprowadzając w nich zamęt, a następnie rozbijając kolejno prawe i lewe skrzydło. Marszałek Denhoff, ranny w bitwie, wycofał się z pozostałymi rycerzami do korony, pozostawiając Mazowszan w oblężonej twierdzy. Marszałek nie dożył końca wojny, umierając w lutym 1453 roku w Krakowie. Nowym marszałkiem wojsk polskich został Igor Tomicki, jednak nie odegrał w kampanii roku 1453 większej roli.

Kampania 1453 roku

Rok 1453 zaczął się niekorzystnie dla Zakonu. Wojna Pomorsko-Maklemburska zaczęła przechylać się na szalę Pomorza, odcinając Zakon od dopływu nowych rycerzy z Niemiec, a po utracie przygranicznych twierdz oraz rozbiciu armii latem 1452 roku Zakon Kawalerów Mieczowych został zmuszony do wycofania z wojny i zawarcia separatystycznego pokoju bez zmian granic, płacąc Polsce wysokie odszkodowanie. Osamotniony Zakon, pozbawiony możliwości powiększania armii pomimo posiadanego bogactwa znalazł się na drodze do klęski.
Armia Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwolniona z potrzeby walki w Inflantach skierowała się ku Prusom, podchodząc pod Ostródę 20 marca 1453 roku. Przy stosunku sił 3:1 nawet wspaniałe umiejętności Wielkiego Marszałka Zakonu Krzyżackiego Karla Alexandera von Compenhausena nie mogły pomóc i z 2 tysiącami ocalałych wojsk musiał wycofać się do Gdańska. Na wieść o uwolnieniu twierdzy Ostródzkiej i klęsce, komtur Tucholski poddał twierdzę wojewodzie wielkopolskiemu, który już 3 razy próbował zdobyć twierdzę.
Wielki Marszałek Zakonu Krzyżackiego, ścigany przez wojska Polskie i Litewskie opuścił Gdańsk przy pomocy floty Zakonnej, skąd był świadkiem upadku miasta. Pobici na lądzie Krzyżacy zgodzili się na rozmowy pokojowe, które odbyły się w Gdańsku.

28 kwietnia 1453 roku w Gdańsku podpisano pokój na mocy którego Polska odzyskała Pomorze Gdańskie oraz tzw. Większe Prusy, zmuszając także Zakon Krzyżacki do zapłacenia wielkiego okupu. Wielki Mistrz, w imieniu swoim i Maklemburgi (w której przypadku ustalono powrót do granic sprzed wojny), zgodził się na warunki Polskie, przenosząc swoją stolicę do Królewca.

Wieści o zwycięstwie rozeszły się po kraju niczym błyskawica. Oto król Kazimierz Jagiellończyk wreszcie złamał całkowicie Zakon Krzyżacki i doprowadził do końca to, co zaczął jego ojciec, Władysław. Polska po niemal 150 latach odzyskiwała Pomorze Gdańskie i pozbywała się wiszącego nad nią zagrożenia. Nie było jednak czasu na świętowanie, gdyż już 20 maja Polska została uwikłana w nową wojnę...

Taka historia:
VI 1450 - Chorągwie Wielkopolskie rozpoczynają oblężenie Tucholi
VI 1450 - Chorągwie Królewskie zajmują ziemię Chełmińską
VI 1450 - Chorągwie Mazowieckie rozpoczynają oblężenie Ostródy.
VII 1450 - Zakon Kawalerów Mieczowych Oblega Połock
IX 1450 - Bitwa pod Połockiem. Litwa (10k) vs Zakon Kawalerów Mieczowych (8k), zwycięstwo Litwy (straty 2k vs 4k)
XII 1450 - Bitwa pod Tucholą. Polska (6k) vs Maklemburgia (5k), zwycięstwo Maklemburgi (straty 3k vs 1k)
II 1451 - Druga bitwa pod Połockiem. Litwa (8,5k) vs Zakon Kawalerów Mieczowych (6k). Zwycięstwo Litwy
III 1451 - Mazowszanie zajmują zamek w Ostrudzie
III 1451 - Bitwa pod Memlem. Mołdawia (5k) vs Maklemburgia (5k), zwycięstwo Mołdawii
III 1451 - Pierwsza bitwa pod Wilnem. Zakon Kawalerów Mieczowych i Krzyżacy (13k) vs Litwini (7,5k). Zwycięstwo Zakonu
III 1451 - Druga bitwa pod Wilnem. Zakon Kawalerów Mieczowych i Krzyżacy (13k) vs Litwini (8k). Zwycięstwo Zakonu
IV 1451 - Armia Koronna po ponownym zajęciu przygranicznych terenów, zostawia część sił do oblężenia Tucholi i kieruje się ku Litwie
VI 1451 - Trzecia bitwa pod Wilnem. Połączone wojska Polsko-Litewsko-Mołdawskie (20k) vs Zakon Kawalerów Mieczowych i Krzyżacy (10k). Zwycięstwo Polski. (Straty 3k vs 5k)
VIII 1451 - Armia Koronna oblega Królewiec
X 1451 - Akcja Danii: Wsparcie finansowe Zakonu
X 1451 - Armia Litwy oblega przygraniczne twierdze Inflant.
XII 1451 - Bitwa pod Tucholą. Zakon (6k) vs Polska (7k). Zwycięstwo Zakonu
I 1452 - Bitwa pod Chełmnem. Zakon (6k) vs Mołdawia (5k). Zwycięstwo Zakonu
I 1452 - Krzyżacy zaczynają oblężenie Ostródy
V 1452 - Armia Zakonu wsparta Meklemburgią rusza w kierunku Żmudzi/
VI 1452 - Królewiec poddaje się
VIII 1452 - Bitwa pod Memlem. Polska, Mołdawia (18,5k) vs Zakon Kawalerów Mieczowych, Maklemburgia (10,5k). Zwycięstwo Polski. (Straty 3,7k vs 5,3k)
IX 1452 - Krzyżacy proponują pokój. Oddanie ziemi Chełmińskiej oraz okup za zakończenie wojny. Polska odrzuca propozycję
X 1452 - Bitwa pod Ostródą. Polska (13,5k) vs Zakon Krzyżacki (9k). Zwycięstwo Zakonu. Straty (5,5k vs 3k)
XII 1452 - Litwa zdobywa zamki nadgraniczne na Inflantach
I 1453 - Zakon Kawalerów Mieczowych zgadza się na warunki separatystycznego pokoju. Płaci okup Polsce i wycofuje się z wojny.
II 1453 - Wydarzenie: Śmierć marszałka. Umiera marszałek Aleksy Denhoff
II 1453 - Akcja: Nowy generał:
III 1453 - Bitwa pod Ostródą. Litwa (14k) vs Zakon Krzyżacki (6,5k). Zwycięstwo Litwy. (Straty 4k vs 5,5k)
III 1453 - Tuchola poddaje się
IV 1453 - Polska zajmuje Gdańsk
IV 1453 - Pokój w Gdańsku. Polska zajmuje Ziemię Chełmińską, Gdańską, Ostródę i Prusy Górne. Zakon Krzyżacki płaci odszkodowanie Polsce.

Koniec odcinka III
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku IV "Wojna Węgierska i Bunt Karnkowskiego 1453-1454"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek IV
"Wojna Węgierska i Bunt Karnkowskiego 1453-1454"

W książce Wojna Węgierska zapisano:
Po klęsce Armii Koronnej Czech i śmierci Władysława Pogrobowca pod Bratysławą rok 1453 został otwarty dość dziwnym układem sił. Armia Węgierska oblegała zamki na będącym lennem Czech Śląsku podczas gdy armia uderzeniowa Czech (Jerzy z Podiebradów) i sojuszników toczyła kampanię przeciwko Chorwacji i oblegała Peszt.

Zakończenie wojny Polsko-Krzyżackiej było na rękę Jerzemu z Podiebradów. Poselstwo czeskie dotarło na dwór królewski w maju 1453 i król Polski, skuszony wizją zajęcia kraju Trenczyńskiego oraz podziałem Węgier uszanował sojusz z Czechami dołączając zaprawionym w boju wojskiem do wojny.

Przy wsparciu wojsk Polskich szala zwycięstwa przechyliła się na stronę Czech. Wojewoda siedmiogrodzki János Hunyady postanowił jednak nie wracać do kraju, a poprzez zajęcie Czech upatrywał zwycięstwa w wojnie licząc na pomoc swoich sojuszników. Jerzy z Podiebradów skutecznie jednak wykorzystał swobodę na Węgrzech opóźniając marsz Węgrów na Pragę, a jednocześnie zajmując cały kraj Węgierski do wiosny 1554 roku

Udział Polski w wyprawie Węgierskiej został jednak zakłócony przez sytuację polityczną wewnątrz kraju, która odwołała dużą część wojsk

W książce Konfederacja Lwowska: Karnkowski - Buntownik, czy obrońca? napisano:
Król Kazimierz Jagiellończyk otaczał się wpływowymi osobami, których decyzje miały kluczowe znaczenie dla korony Polskiej, a ich wysoka pozycja i władza doprowadziły do kryzysu roku 1454. Pochodzący z rusi Kazimierz Ossoliński, kanclerz koronny, otaczał się osobami sobie bliskimi, powiększając wpływy familii oraz budując jedną z pierwszych silnych pozycji magnackich. Jego bezczelny stosunek do innych rodów doprowadził do powołania pierwszego, ale nie ostatniego buntu za panowania króla Kazimierza Jagiellończyka.
2 kwietnia 1454 Bronisław Denhoff przybył na dwór królewski żądając usunięcia Kazimierza Ossolińskiego z funkcji kanclerza koronnego. Król odmówił żądaniom i rozkazał szlachcie złożyć broń, ostrzegając, że bunt zostanie stłumiony siłą.

W książce Wojna Węgierska zapisano:
Jerzy z Podiebradów w czerwcu 1454 roku zebrał większość armii z Węgier i ruszył w kierunku zdobytego przez Węgrów Ołomuńca, gdzie doszło do ostatniej wielkiej bitwy wojny. 30 000 wojsk Czechów i sojuszników (wśród których zabrakło wojsk z Polski) starło się pod Ołomuńcem z 20 000 armią węgierską. Czeskie zwycięstwo było de fakto zakończeniem wojny, gdyż w rękach Węgierskich pozostawały już tylko zamki w Ołomuńcu oraz oblężony przez Polaków Trenczyn.
Król Polski, kierujący główną część armii Koronnej pod dowództwem marszałka Igora Tomickiego ku buntownikom nakazał pozostałym przy oblężeniu Trenczyna oddziałom wojewody wielkopolskiego Szymona Wierzbowskiego nie czekać na kapitulację twierdzy, a uderzyć na mury. Szturm Trenczyna kosztował Polaków prawie 2,5 tysiąca strat i do dziś stanowi obiekt sporów pomiędzy historykami. Obrońcy króla głoszą, że po przerwaniu murów szturm był logicznym następstwem oblężenia, jednak zaciekły opór mieszczan i garnizonu przyczynił się do powiększenia strat, krytycy twierdzą natomiast, że król Polski nie chcąc utracić prestiżu przed królem Czeskim chciał zdobyć twierdzę, zanim skapitulują Węgrzy w Ołomuńcu. Dodatkowym powodem który pchnął króla do tej decyzji była rada kanclerza Ossolińskiego, który chcąc wykorzystać siły oblegające Trenczyn przeciwko buntownikom, wykorzystał ogłoszenie świętym jednego z przodków króla, aby przekonać religijnego monarchę, że jest to znak od Boga i nie wolno teraz zwlekać z działaniami.

Ostatecznie ostatnia twierdza Węgierska na obszarze Węgier została zdobyta po krwawym szturmie 26 VI 1454 roku. Jednak gdy posłańcy dotarli pod Ołomuniec okazało się, że właśnie podpisano pokój z Węgrami. Niezadowolenie Jerzego z Podiebradów z wycofania się większości wojsk Polskich i Litewskich z wojny w przededniu decydującej bitwy spowodowało niekorzystny dla Polski pokój. Tak z trudem zdobyta twierdza Trenczyn została zwrócona Węgrom, którzy zobowiązali się do wydzielenia Siedmiogrodu jako osobnego królestwa w którym władzę objął Istvan z przychylnego Czechom rodu Décsey. Ten niekorzystny pokój w późniejszych latach był jednym z powodów wojny Polsko-Czeskiej w pierwszej połowie XVI wieku.

W książce Konfederacja Lwowska: Karnkowski - Buntownik, czy obrońca? napisano:
Gdy informacja o zakończeniu wojny dotarła do Karnkowskiego, ten nie przejął się nią zbytnio, powiadając, że "nie chce wojny z królem, ale kanclerzem". Niemniej namówiony przez kanclerza król posłał przeciw niemu swoje wojska. Olbracht Karnkowski, będąc doświadczonym żołnierzem, mistrzowsko wykorzystał konnicę, doprowadzając do bitwy na otwartym terenie Podola. W bitwie pod Podolem 27 sierpnia 1454 roku, stronnicy Karnkowskiego starli się z liczniejszą armią królewską, zadając jej ogromne straty. Podobnie było miesiąc później, gdy armia litewska pod dowództwem Giedruisa Pacasa starła się pod Podolem, tu jednak nie osiągnął tak dominującego sukcesu.

Głównym problemem dla obu stron było wyczerpane wojenne kraju. Olbracht Karnkowski zaczął tracić zwolenników, którzy nie chcieli doprowadzać do wojny domowej, licząc, że zaangażowanie korony na Węgrzech pozwoli użyć siły jako karty przetargowej. Kanclerz Ossoliński jednak sprawnie wykorzystał swoje wpływy, przedstawiając Karnkowskiego jako uzurpatora korony i wroga korony, a także uzyskując dla króla pomoc Mołdawii oraz Mazowsza. Próby rozmów spełzły na niczym, gdy za namową Ossolińskiego król odprawił posłów Karnkowskiego, a w październiku doszło do kolejnej bitwy na Podolu z której armia Mołdawska dowodzona przez Mihaila Callimachi, hospodara Mołdawskiego, rozbiła wojska Karnkowskiego. Pozbawiony wsparcia Karnkowski, ścigany przez wojska Mołdawskie 31 października 1454 napotkał pod Haliczem blokujące mu drogę oddziały wojewody wielkopolskiego Szymona Wierzbowskiego. Nie widząc szans na wygranie bitwy Karnkowski poddał się. Za bunt został wygnany z kraju, jednak król, pomimo namów kanclerza, nie zdecydował się na okaleczenie szlachcica.

W grudniu 1454 roku doszło do buntu Dawida Jagiellona pod Warszawą. Choć nie jest on wprost powiązany z konfederacją Lwowską, to jednak duża część wspierających Dawida Jagiellona rycerzy brała udział w konfederacji Lwowskiej. Celem Dawida była zatrzymanie integracji Mazowsza z Koroną, która ostatecznie została włączona do Korony Polskiej niecałe 10 lat później.

Obraz Polski po trzech kampaniach nie przedstawiał się źle, gdyż ani podczas wojny z Zakonem, ani podczas wojny Węgierskiej walki nie toczyły się na terytorium Korony, natomiast konfederacja Lwowska nie chciała doprowadzić do upadku kraju i rujnować go. Jednak przyglądając się stanowi wojska polskiego pod koniec 1454 roku. Według dokumentu marszałka do pełnego odtworzenia armii królewskiej na ziemiach korony nie było wystarczająco dużo chłopów, ani młodych rycerzy, aby przywrócić stan armii sprzed wojny z Zakonem, kierując Koronę Polski do 12 letniego okresu pokoju.
Okres wojen 1450-1455 spowodował znaczne wyludnienie "poborowej" części kraju, przy jednoczesnym wzroście prestiżu kraju oraz był początkiem potęgi państwa Polskiego, które znacznie wzmocniło się wewnętrznie w najbliższych latach

Taka historia:
VIII 1452 - Wybuch wojny
XI 1452 - Klęska koronnej armii Czeskiej pod Bratysławą. Śmierć Władysława Pogrobowca. Jerzy z Podiebradów królem Czech
V 1453 - Czesi proszą Polskę o dołączenie do wojny. Akcja: Dołączenie do wojny. Zajęcie przez Czechów Pesztu
X 1453 - Czeskie wojska zajmują Zagrzeb.
IV 1454 - Szlachta domaga się odwołania kanclerza: Decyzja: Sprzeciwienie się szlachcie; Bunt szlachecki we Lwowie.
VI 1454 - Bitwa pod Ołomuńcem Czechy (30k) vs Węgry (20k) zwycięstwo Czechów. ; Papież ogłasza świętego w Polsce (+1 stabilność kraju); Szturm Trenczyna: Zdobycie Trenczyna. Pokój pod Ołomuńcem. Czechy przejmują Bratysławę, otrzymują okup; Transylwania odłączona od Węgier.
VIII 1454 - Bitwa na Podolu. Polska (20k) vs Buntownicy (18k). Zwycięstwo buntowników. Straty: 10k vs 4k
IX 1454 - Bitwa na Podolu. Litwa (12k) vs Buntownicy (14k). Zwycięstwo buntowników. Straty: 7k vs 6k
X 1454 - Bitwa na Podolu. Mołdawia (10k) vs Buntownicy (8k). Zwycięstwo Mołdawii; kapitulacja Buntowników pod Haliczem
XII 1454 - Bunt pod Warszawą. Stłumiony przez wojska mazowieckie


Koniec odcinka IV
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku V "Między wojnami 1455-1467"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek V
"Między wojnami 1455-1467"

W księdze Kroniki Królewskiej zapisano:
Grudzień 14, Roku Pańskiego 1455
Jego majestat, król Polski, rad wielce z ucięcia ręki, co znów na Pomorze ręce wyciąga, staroście-generałowi Pomorskiemu Janowi z Biełcza gratulacje słać każe i o przychylności władcy donieść kazał

Kwiecień 17, Roku Pańskiego 1456
Król, osłabion wielce po chorobie, która go podczas marcowych uroczystości zmogła listy wójtom władzę nad miastami potwierdzające zakres władzy rozesłać nakazał.

Czerwiec 28, Roku Pańskiego 1456
Wieść radosną ogłoszono dziś, co przez kraj cały się niesie. Królewska małżonka Elżbieta syna Augustusa królowi powiła.

Styczeń 3, Roku Pańskiego 1459
Wśród wieści, które majestowi królewskiemu zdrowiu szkodzą, o buncie pomorskiej ludności niemieckiej, do Zakonu oderwać znów ziemie polskiej chcące, wiadomość papieska o nominacji kardynalskiej biskupa krakowskiego cudownie zdrowie królowi przywróciła. Jego wysokość mogły swoje ofiarować kazał o opiekę Pańską dla kardynała i w wotum ofiarne powiększenie katedry wawelskiej zobowiązać się powziął

Kwiecień 4, Roku Pańskiego 1460
Marszałek Wielki Litewski wieść chwalebną do Krakowa przed oblicze majestaty przesłał, o rozbiciu buntowniczych wojsk, co wsparte bronią niemiecką pod Gdańskiem wojska królewskie zimą poszarpały. Tryiumf biciem dzwonów król nakazać ogłosił, a marszałka Giedruisa Pacasa honorami obdarować.

Październik 2, Roku Pańskiego 1460
Król, wielce zasmucon śmiercią księcia Mazowieckiego potomka męskiego nie zostawiając, zobowiązawszy się przed laty do opieki nad wdową i córkami przyjaciela wielkiego polecił Władysławowi Gostyńskiemu, wojewodzie Mazowieckiemu przed dniami mianowanemu, szczególną opieką je otoczyć

Luty 14, Roku Pańskiego 1461
Wieść tragiczną do króla kardynał przekazał, o upadku Bizancjum pod saracenów nawałą zimą bieżącą, pomimo papieskiego krucjaty ogłoszenia, odezwu wielkiego nie dostawszy. Król modły za powodzenie krucjaty od roku wznosić nakazane ku wyzwoleniu Bizancjum wznosić teraz kazał.


Luty 5, Roku Pańskiego 1462
Pogrzeb godny syna królewskiego, wysokość jego Kazimierz Jagiellon zmarłemu kanclerzowi Kazimierzowi Ossolińskiemu wyprawić nakazał, powiadając, że najbliższego przyjaciela król w osobie kanclerza miał zawsze.

Sierpień 2, Roku Pańskiego 1462
Ostatnie przygotowania do podróży uczyniwszy marszałek nadworny Tomicki z chorągwiami przodem przed królem do nowej stolicy ruszając wielkie wrażenie na mieszczanach i przyjezdnych wzbudził, którzy dawno tak pięknego pochodu armii nie widzieli.

Grudzień 27, Roku Pańskiego 1465
Jego Wysokość król Kazimierz Jagiellon rycerzy najprzedniejszych z Polski i Litwy zaprosić na dwór kazał, aby w wielkim turnieju rycerskim roku pańskiego 1466 chwałę korony nieśli i rycerzy Śląskich, co Czeskie barwy przyjęli oraz Nowogrodzkich pod Moskiewskim władcą kark uginających, a także Niemieckich Zakon wspierających szacunku dla oręża rycerzy jego wysokości nauczyli.

Kwiecień 1, Roku Pańskiego 1467
Majestat jego wysokości, Króla Polski, ziemi krakowskiej, sandomierskiej, łęczyckiej, sieradzkiej, Kujaw, wielki książę Litwy, pan i dziedzic Rusi, Prus i Pomorza, prawdziwej wiary obrońca, co bogu czci i bogactw nie skąpi, od roku Wielkiego Mistrza Zakonu Krzyżackiego Johana do krucjaty przeciw Saracenom namawiający, świadom intryg, które Zakon przeciw Polsce nie szczędzi, aby zdradziecko kraj napaść w chwili jego słabości jakowej, wojnę rycerstwu Zakonnemu wypowiedzieć kazał, całkowitego władcy prawdziwie chrześcijańskiemu oddania przez rycerzy żądając


Taka historia:
III 1453 - Budowa sukiennic w Krakowie
III 1455 - Redukcja Armii, więcej funduszy przeznaczone na rozwój kraju
XII 1455 - Rozbicie spisku na pomorzu (-50 punktów militarnych (koszt), postęp buntu zmniejszony o 30%)
IV 1456 - Król choruje. Decyzja: Więcej władzy w ręce mieszczan
VI 1456 - Narodziny dziedzica: August 5/5/2
VI 1457 - Efekt akcji: Szlachta traci wpływy w Krakowie wskutek rozbudowy miasta i wzmocnienia mieszczan
XII 1458 - II 1459 - Powstanie Humberta von Jungingena na Pomorzu, pokonali wojska koronne, mazowieckie. Stłumiona przez wojska Litewskie
I 1459 - Biskup Krakowski kreowany na kardynała.
II 1459 Rozbudowa katedry na Wawelu
I 1460 Papież ogłasza krucjatę przeciwko Turcji (premie do podatków i prestiżu na wojnie z Turcją)
X 1460 Mazowsze inkorporowane do Polski
I 1461 Upadek Konstantynopola
II 1462 Zmarł kanclerz Kazimierz Ossoliński
VIII 1462 Przeniesienie stolicy do Warszawy
do XII 1465 - Moskwa przejmuje Nowogród, Czechy przejmują Śląsk
XII 1465 - Wydarzenie: Ostatni turniej rycerski - decyzja o udziale
IV 1466 - Wydarzenie: Szlachta chce przejęcia ziem kleru za łapówkę - odmowa
VI 1466 - Wydarzenie: Zmarł wielki mistrz Zakonu; Nowym Wielkim Mistrzem - Johan I
IV 1467 - Wypowiedzenie wojny Zakonowi



Koniec odcinka V
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku VI "Ostatnia wojna Rycerstwa 1667-1669"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek VI
"Ostatnia wojna Rycerstwa 1467-1469"

W książce Ostatnia wojna Rycerstwa napisano:
Kampania Pruska 1467
Krzyżacy spodziewając się wybuchu kolejnej wojny przygotowali dla Polski kilka przykrych niespodzianek. Większą część rycerstwa skierowali na Inflanty, pozostawiając do obrony Królewca tylko garnizon, który miał wiązać siły Polskie, podczas gdy Meklemburgia miała pokonać Pomorze, a połączone siły Krzyżaków i Zakonu Kawalerów Mieczowych miały pokonać Litwę. Dodatkowo na ziemi Gdańskiej, za broń chwyciła duża liczba mieszczan niemieckich, uzbrojonych za pieniądze zakonu na czele których stanął "były" zakonnik Ludwik Franz von Kniprode. Dodatkowo siły sojuszników były w stanie zyskać całkowite panowanie na wybrzeżu Bałtyku.
Początkowo plan Zakonu był skuteczny. Meklemburgia pokonała armię Pomorza i rozpoczęła oblężenie Pomorza Przedniego, natomiast siły Ludwika Franza von Kniprode starała się z Armią Wielkopolską marszałka Igora Tomickiego, rozbijając siły Polskie, co miało zmusić Armię Królewską oblegającą Królewiec do osłabienia oblężenia i wyruszenia na pomoc Armii Wielkopolskiej.
Wtedy doszło do wydarzenia zwanego jako "interwencja Czeska". Armia Czeska, równie liczna jak armia Polska, która latem 1467 wkroczyła do Polski, zaatakowała siły buntowników. Marszałek Franciszek Józef z Brandýsa w bitwie pod Gdańskiem uratował Armię Wielkopolską i pomógł rozbić bunt Ludwika. Ponieważ Czechy nie uczestniczyły w wojnie, Czesi do końca wojny zaprzeczali, aby w bitwie uczestniczyło więcej, niż 3000 Czechów, a ich obecność tłumaczyli ochroną kupców, którzy utknęli na Pomorzu Gdańskim. Krzyżacy, nie chcąc wprowadzenia Czechów do wojny, nie podjęli dalszych jawnych działań przeciwko Czechom, jednak nałożona niedługo później przez papieża ekskomunika władcy Czech była uzasadniana między innymi tą wyprawą.

Po pokonaniu Buntowników Gdańskim, marszałek Tomicki mógł po zebraniu wojsk przejąć oblężenie Królewca, pozwalając armii Królewskiej na uczestnictwo w Kampanii Litewskiej.

Kampania Litewska 1468 - część 1
W 1467 roku siły Litewskie ograczyły swoje działania wojenne do oblężenia przygranicznych twierdz w Zakonie Kawalerów Mieczowych. Wiosną 1468 musiały one stawić czoła posiadającym dwukrotną przewagę liczebną siłom zakonnym dowodzonym przez wielkiego marszałka zakonnego Karla Alexandera von Compenhausen. Litwini, chcąc odciągnąć zakon od ojczyzny, skierowali się w kierunku Pskowa. Wielki marszałek podzielił swoje wojska, ruszając w pościg za Litwinami głównymi siłami, a siłom Zakonu Kawalerów Mieczowych polecił zając nadgraniczne zamki.
W czerwcu 1468 doszło do dwóch bitew pod Pskowem. W pierwszej z nich Krzyżacy, przy poparciu lokalnych władz, pokonali wojska Litewskie, w drugiej natomiast musieli zmierzyć się z buntem chłopskim, który wybuchł pod Pskowem przeciwko obciążeniu chłopów nową wojną. Krzyżacy chcąc nie chcąc uwikłali się w dodatkowy konflikt, podczas którego wielki marszałek stracił dużą liczbę rycerzy i nie mógł przyjść z pomocą wysłanym na Litwę siłom. Był to kres możliwości ofenswynych zakonu, który od tej pory został skierowany do obrony, zwłaszcza gdy pod Inflanty przybyła Armia Koronna Polski.

Kampania Pomorska
27 września 1468 Królewiec skapitulował przed wojskami polskimi dowodzonymi przez marszałka Igora Tomickiego. Uwolnione od oblężenia siły, król polecił skierować na pomoc Pomorzu, gdzie dotarły jesienią. W zimowej kampanii marszałek Tomicki pobił wojska Meklemburskie na Pomorzu, uwolnił z oblężenia szereg twierdz, a następnie ruszył w kierunku Rostoku, gdzie wraz z siłami Pomorskimi pokonano w styczniu główne siły Meklemburskie.

Kampania Litewska 1468 - część 2
Podczas gdy marszałek Tomicki prowadził wojnę na Pomorzu, a Zakon Krzyżacki leczył swoje rany po bitwach pod Pskowem, strona Polska przeszła do kontrataku. W listopadzie nowa armia litewska z pomocą armii Mołdawskiej pod Połockiem rozbiła armię Zakonu Kawalerów Mieczowych, a niecały miesiąc później Polska Armia Królewska zdobyła twierdzę Lettgalen, będącą wrotami do Inflant.

Kampania Inflancka 1469
W 1469 wojska Polsko-Litewsko-Mołdawskie wlały się na Inflanty. Wielki marszałek zakonny Karl Alexander von Compenhausen osiągnął podczas niej kilka błyskotliwych zwycięstw, szarpiąc siły Litewskie oraz pokonując wojska Mołdawskie, jednak pomimo jego geniuszu wojskowego, w XIX wieku porównywanego do Napoleona, nie mógł pokonać ponad 5 krotnie silniejszego wroga. Wojska Polsko-Litewskie zalały Inflanty, zajmując znaczną część kraju Zakonu Kawalerów Mieczowych, którzy w czerwcu 1469 roku podpisali z Polską pokój, zgadzając się na wypłacenie trybutu.

Koniec wojny - 1469
Klęska zakonu wydawała się pewna już od jesieni 1468. Sejm Polski roku 1469 zdecydował, że w Gdańsku musi powstać polski kościół, który przyćmi budowle niemieckie, jako symbol przejęcia przez Polskę władzy zarówno świeckiej, jak i duchownej nad tymi ziemiami. Jednak wojna wciąż trwała, choć jej wynik wydawał się z góry przesądzony.
Po upadku Rostoku we wrześniu 1469 przeciwnicy Polski, Litwy i Pomorza, poza panowaniem na Bałtyku, posiadali tylko niewielki garnizon na wyspie Rugia, gdzie dotarł wielki marszałek von Compenhausen po kapitulacji Zakonu Kawalerów Mieczowych.

Na mocy podpisanego na Rugii traktatu, Zakon krzyżacki zgadzał się na całkowitą aneksję swoich ziem oraz skarbu na rzecz Polski. Meklemburgia wyszła z niego obronną ręką, gdyż królowi Polskiemu nie zależało na konflikcie z cesarstwem i nowym cesarzem Józefem I Austriackim, co mogłoby przeciągnąć się w wojnę, której Polska obecnie nie potrzebowała, zwłaszcza, że król miał inne plany, widząc w Polsce imperium, które wstrząśnie światem.

W książce Krucjata Polska napisano:
Jesienią 1469 klęska nieurodzaju na Litwie spowodowała wzrost niezadowolenia wśród chłopstwa. Zapowiedzi nowych podatków wojennych oraz brutalne rekwizycje na rzecz Wielkiego Księcia doprowadziły do wybuchu powstania, które ogarnęło północną Litwę. Król Polski, całkowicie zajęty szykowaniem się do nowej kampanii, wysłał wojsko, aby rozprawiło się z buntownikami. Chociaż wyprawa była udana i udało się przywrócić spokój na Litwie, to jednak koszt tego buntu dał o sobie znać podczas następnej wojny, na którą właśnie wyruszał król Kazimierz Jagiellończyk...

Taka historia:
IV 1467 - Wypowiedzenie wojny Zakonowi - cel: Aneksja Królewca
IX 1467 - Rozpoczęcie oblężenia Królewca
X 1467 - Bunt w Gdańsku, bitwa o Gdańsk. Armia Czeska, nie uczestnicząca w wojnie przybywa rozprawić się z buntownikami
III 1468 - Bitwa pod Lettgalen. Połączone siły Krzyżaków i Zakonu Kawalerów Mieczowych zmuszają do wycofania siły Litewskie
VI 1468 - Bitwa pod Pskowem - Siły Zakonu Krzyżackiego rozbijają siły Litewskie
IX 1468 - Zdobycie Królewca. Armia Wielkopolska rusza na Pomorze.
XI 1468 - Bitwa na Pomorzu Przednim - Armia Wielkopolska pokoju wojska Meklemburskie; Bitwa pod Połockiem - Armia Litewska pokonuje wojska Zakonu Kawalerów Mieczowych
XII 1468 - Polska zajmuje Lettgalen
I 1469 - Bitwa pod Rostokiem. Armia Wielkopolska wraz z Armią Pomorską rozbijają wojska Meklemburskie. Rozpoczęcie oblężenia Rostoku
VIII 1469 - Zakon Kawalerów Mieczowych podpisuje pokój. Wypłaca trybut.
II 1469 - Wojska Zakonne pokonują wojska Mołdawskie - jest to ostatnie zwycięstwo zakonu w wojnie.
III 1469 - Sejm - Decyzja - Budowa kościoła w Gdańsku (stronnictwo Kler)
IX 1469 - Zdobycie Rostoku, Józef I z Austrii nowym cesarzem.
X 1469 - Pokój - Aneksja zakonu
XII 1469 - Wybuch buntu chłopstwa na Litwie.


Koniec odcinka VI
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku VII "Krucjata 1470-1476"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek VII
"Krucjata 1470-1476"

W książce Krucjata Polska napisano:
Krucjata Polska składała się z trzech wypraw, toczonych w latach 1471-1472, zwanych "Pierwszą Krucjatą Polską", 1474, zwanych "Drugą Krucjatą Polską" lub "Krucjatą Wołoską" oraz wyprawy 1475-1476 nazywanej "Trzecią Krucjatą Polską", którą zakończyło podpisanie traktatu w Akermanie.
Król Kazimierz Jagiellończyk do wyprawy, która miała dokończyć dzieło jego starszego, poległego brata, szykował się odkąd tylko zagrożenie ze strony Zakonu Krzyżackiego zostało zażegnane. Kazimierz Jagiellończyk poprzez kanclerza Ossolińskiego nawiązał kontakty z Radu Pięknym, młodszym bratem Włada Palownika, najmłodszym synem Włada Diabła. Po trwających pół roku ustaleniach zgodzono się, że Zofia Jagiellonka zostanie żoną syna hospodara Wołoskiego, a państwa połączy sojusz skierowany przeciwko Turkom Osmańskim.
Turcja w tym czasie od roku uwiązała się w wojnę z Wenecją o Czarnogórę, w której żadna ze stron nie była w stanie osiągnąć przewagi nad przeciwnikiem. Król Polski zachęcany przez Papieża uznał, że to najkorzystniejszy moment, aby doprowadzić do odbicia Bałkanów z rąk Osmańskich.

Przygotowania do wojny trwały przez najbliższy rok podczas którego zebrano liczącą 20 000 Armię Królewską, 16 000 Litwinów oraz 5000 Mołdawian (nie licząc około 10 000 Włoszczowian) stanowiło największą siłę jaką zebrał pod sobą król Polski, wykraczając nawet ponad Bitwę pod Grunwaldem.


Pierwsza Krucjata 1471-1472.
Wczesną wiosną 1471 roku Polska wypowiedziała Turcji wojnę, biorąc w obronę ciemiężonych przez muzułmanów braci obrządku wschodniego. Ponieważ Turcja zajęta wojną z Wenecją nie była w stanie szybko zebrać sił , Król Polski zdecydował o podziale sił. Wojska Polskie ruszyły w kierunku twierdzy Filibe, natomiast pozostała część wojsk ruszyła w kierunku Konstantynopola. Zachęceni wcześniejszymi zwycięstwami i pewni swojej siły Polacy ruszyli w głąb Bałkanów.

Latem 1471 sytuacja Osmańczyków wydawała się tragiczna. Muzułmanie z zachodnich Bałkanów odmówili walki dla Sułtana i ogłosili powstanie własnego państwa Bałkańskiego, co leżało w interesie Polski, coraz bardziej osłabiając Osmańczyków. Dodatkowo król wydał słynną odezwę Bułgarską, nawołując do powszechnego buntu i wyzwolenia Bałkanów. Przekupieni przez Polaków kupcy, dostarczali broń i informacje do dalszych części Bałkan. Polskie rycerstwo już ogłaszało, że najbliższa Wielkanoc będzie świętowana w Konstantynopolu.

Bunty rozszerzały się po całych Bałkanach. Muzułmanie z Bułgarii podnieśli bunt przeciwko Sułtanowi Mehmedowi III, obwiniając go za wystawienie ich na pożarcie przez niewiernych. Latem pod Filibe doszło do osobliwego zawieszenia broni między zbuntowanymi wojskami Tureckimi, a wojskami Polskimi. Choć nie było to formalnie ustalone, król Polski odstąpił spod Filibe zostawiając oblężenie twierdzy muzułmanom. Prawdopodobnie marszałek Igor Tomicki podjął tą decyzję uważając, że oddanie jednej twierdzy wrogom swojego wroga pozwoli na wydzielenie większych sił do starcia z głównymi siłami Osmańskimi, które mogłyby próbować przerwać oblężenie Konstantynopola, ufając, że po rozgromieniu armii Sułtana, niewielkie siły bułgarskie nie będą stanowić problemu. Zgodził się nawet na wysłanie wojsk Litewskich w kierunku zachodnich Bałkanów, co miało się wkrótce zemścić przeciw krzyżowcom.

W grudniu 1471 roku nadeszła długo wyczekiwana przez króla okazja. Główna armia sułtana, odstąpiła od oblegania Czarnogóry, ruszyła w kierunku Konstantynopola w pierwszych dniach grudnia docierając w pobliże miasta. Czekające nieopodal armie Polski, i Mołdawii wsparły oblegających miasto Wołczynianin i podjęły się długiej, trzydniowej bitwy w której po stronie krzyżowców stanęło 35 tysięcy żołnierzy, a po stronie Osmańskiej, łącznie z siłami z Konstantynopola 25 tysięcy.

Bitwa była długa i krwawa, a rycerstwo polskie podczas niej po raz pierwszy spotkało się z formacją kwadratu i pikinierami, taktyką, której Osmańczycy nauczyli się od niewiernych podczas podboju Bałkanów i którą skutecznie zastosowano przeciwko nim. Spotkanie z oddziałami pikinierów oraz uzbrojonych w broń palną janczarów kończyło się dla polskiego rycerstwa, oczekującego, że to starcia konne rozstrzygają bitwy, niemiłym zaskoczeniem. Podczas drugiego dnia bitwy w walce zginął marszałek Igor Tomicki, co wprowadziło jeszcze większy chaos na polu walki. Wojsko chrześcijańskie zostało zmuszone do ucieczki i odpuszczenia na długie lata murów Konstantynopola.

Gdy nieliczni polscy rycerze docierali z powrotem do kraju, nie chciano wierzyć w ich słowa. Król Kazimierz Jagiellończyk początkowo uważał ich za dezerterów i kazał uwięzić, jednak wkrótce prawdziwy obraz klęski, porównywalnej z Warną z roku 1444. Król, obawiając się utraty wizerunku Polski, a także mając na uwadze dobro swojego nowego sojusznika, nakazał zebrać nową armię pod wodzą nowego marszałka Aleksander Karol Zamoyskiego. Oddało to jednak rok 1472 i 1473 Osmańczykom, którzy z pomocą Tunezyjczyków, rozpoczęli oblężenie stolicy Wołoszczyzny, zakończone zdobyciem Bukaresztu w 1473.

Tymczasem armia Osmańska odniosła kilka zwycięstw nad Wenecją, armią Litewską oraz buntownikami i choć sułtan ubolewał, że do boju brano nawet młodzieńców z braku innego rekruta, przewaga wojenna przechylała się na stronę Osmanu. Wenecja, dysponująca świetnie wyszkoloną i wyekwipowaną armię zajęła całą Grecję i skierowała się na północ ku Bułgarii, starając się udaną kampanią doprowadzić do pokonania Osmańczyków. Wojna znów wydawała się utknąć w patowej sytuacji.

Krucjata Wołoska
Wiosną 1474 marszałek Zamoyski poprowadził na Wołoszczyznę 35 tysięcy wojsk Polsko-Litewskich, która w starciu pod Buzau rozbiła 15 tysięcy wojsk Tunezyjskich. Zdecydowane zwycięstwo i przewaga konnicy nad piechotą w tej bitwie była zupełną przeciwnością klęski pod Konstantynopolem, ale marszałkiem Zamoyski nie spoczął na laurach, wiedząc, że starł się z pomocniczą armią Saracenów.

Wojsko Polskie rozpoczęło oblężenie Wołoskiej stolicy, planując wznowienie ataku po zabezpieczeniu tyłów. Tymczasem Turcy, wykorzystując fakt, że armia Wenecja była uwięziona oblężenie twierdz Czarnogórskich skierowała główne siły na Wołoszczyznę. W pierwszej bitwie pod Tirgoviste rycerstwo polskie po raz kolejny starło się z janczarami i pikinierami Tureckimi i tylko zdecydowana przewaga liczebna Chrześcijan pomogła na osiągnięcie zwycięstwa. Marszałek Zamoyski zrozumiał, że rycerstwo polskie nie jest w stanie nawiązać równorzędnej walki z Turkami, począł słać listy do króla informując o sytuacji, która w każdej chwili mogła zakończyć się klęską.

Możnowładcy Wołoscy, rozczarowani sojusznikiem oraz rządami Radu Pięknego, odsunęli go od władzy, przywracając na tron Drakule. Ten jednak widząc beznadziejną sytuację wojny, wykorzystał fakt osłabienia wszystkich stron i posłał do sułtana posła z prośbą o wybaczenie Wołoszczyźnie buntu przeciwko Sułtanowi zgadzając się na wycofanie się z wojny i zapłacenie trybutu, jeżeli sułtan zgodzi się wybaczyć swoim poddanym buntu. Sułtan, świadom znaczenia Wołoszczyzny dla sprawy krucjaty Polskiej, wyraził zgodę i już we wrześniu Drakula wkroczył do Bukaresztu ogłaszając zerwanie sojuszu z Polską.

Marszałek Zamoyski i niewielka liczba lojalnych Radowi wojsk pozostała jednak na Wołoszczyźnie, nie uznając decyzji Wlada. Jesienią marszałek musiał stoczyć pod Tirgoviste kolejną bitwę z Osmańczykami i pomimo prawie dwukrotnej przewagi został pokonany. Bitwa nie zakończyła się jednak rzezią jak w przypadku pierwszej krucjaty i marszałkowi udało się wyprowadzić prawie 8 tysięcy wojsk Polskich i 4 tysiące litewskich z Wołoszczyzny. Pobita armia w grudniu 1474 roku wróciła do Krakowa, kończąc Krucjatę Wołoską

Trzecia Krucjata Polska
Rozprawienie się z zagrożeniem Polskim pozwoliło Osmańczykom, równie mocno wyczerpanym wojną, na skierowanie swoich sił ku Czarnogórze, gdzie naprzeciw nich stała 25 tysięczna armia Wenecka, 10 tysięcy wojsk Czarnogórskich oraz 6 tysięczny oddział litewski pod wodzą Leonasa Kulvietisa. Turcy panowali jednak nad nabrzeżnymi twierdzami, uniemożliwiając tym armiom przedarcie się w głąb Bałkanów. Wiosną wojska tureckie, liczące tylko około 15 tysięcy wojsk rozpoczęły kampanię w której najpierw pokonano armie Czarnogórskie...

...aby w lipcu 1475 skierować swoje ostatnie 11 tysięcy wojsk na oblegające twierdze Zety wojska litewskie. Oblegana od roku twierdza była bliska upadku, pozwalając na wdarcie się wojsk Weneckich w głąb Bałkanów. Zwycięstwo w którym sułtan osobiście prowadził wojska do boju tchnęło nowego ducha w Osmańczyków, niczym dwa wieki później oblężenie Częstochowy w Rzeczpospolitej. Od tej pory Osmańczycy zaczęli wierzyć, że wygrają tą wojnę.

Tymczasem król Polski miał problem zebrać do trzeciej krucjaty 20 tysięcy wojsk i ostatecznie z Krakowa wyruszyło tylko niecałe 16 000 wojsk, za którymi miały ruszać dalsze uzupełnienia. Marszałek Zamoyski, po doświadczeniach z Osmańczykami, sformował kilka regimentów pikinierów, którzy mieli wesprzeć jazdę, zwiększając możliwości polskiej armii.

Zimą 1475-1476 Armia Polska, powiększona do 17,5 tysiąca wkroczyła ponownie do Bułgarii osiągając zwycięstwo nad mamelukami w grudniu, po czym ruszyła w kierunku Konstantynopola, gdzie drogę zastąpiła jej armia Sułtańska. W stoczonej w styczniu bitwie pod Kirkkillise 17,5 tysiąca wojsk Polskich pokonało 10 tysięcy wojsk Sułtana, który wycofał się do Konstantynopola, jednak stosunek strat Chrześcijan do Muzułmanów był dalej niekorzystny dla Krzyżowców. Zagrożenie ze strony przybyłych do Grecji Tunezyjczyków uniemożliwiło także kolejny marsz na Konstantynopol.

W marcu 1476 roku Sułtan wysłał posła do Polski proponując zakończenie wojny w zamian za zapłacenie przez Turcję trybutu. Uznając to za objaw słabości oraz mając nadzieję na rozgromienie muzułmańskich posiłków z Tunezji i uzyskanie lepszych warunków (król liczył na przesunięcie granicy Mołdawii na południe) Polacy odmówili tej propozycji.
Tymczasem Wenecjanie, wyczerpani długotrwałą wojną i zagrożeni przez swoich chrześcijańskich sąsiadów, którzy upatrywali upadku Kupieckiej Republiki również prowadzili negocjacje z Osmańczykami. Dożowie, widząc upadek Wenecji pod wpływem wojny, zgodzili się na oddanie Czarnogóry Osmańczykom w zamian za zapłacenie trybutu, który miał naprawić budżet Wenecji, wycofanie się z wojny.
Gdy informacja o tym dotarła do marszałka Zamoyskiego, ten miał powiedzieć "oto moneta była silniejsza od miecza. Przegraliśmy". Marszałek próbował negocjować z Sułtanem zgadzając się na natychmiastowe zakończenie działań, jednak Sułtan, wiedząc, że bez Wenecji Polska nie ma szans na wygranie wojny, odmówił.
Podczas majowej bitwy pod Warną polski marszałek starł się ze znacznie liczniejszymi wojskami Osmańsko-Tunezyjskimi i po przegranej bitwie z niecałymi 4 tysiącami wojsk wycofał się do Polski.
W czerwcu 1476 roku, 10 tysięcy Tunezyjczyków wkroczyło do Mołdawii. W tym czasie Polska, Litwa i Mołdawia, wyludnione po latach wojny, a zwłaszcza po buncie chłopskim roku 1470, były w stanie wystawić łącznie około 8 tysięcy wojsk. Choć Osmańczycy w tym okresie, wciąż targani wewnętrznymi sporami, byli w stanie wystawić łącznie około 15 tysięcy żołnierzy, na dworze polskim obawiano się, że podobnie jak w przypadku Wołoszczyzny, kampania ta doprowadzi do oderwania Mołdawii od Polski.

Kanclerz Ossoliński poprzez posłów zaproponował Turcji zakończenie działań wojennych oraz wypłacenie trybutu, dziwnie pokrywającego się z ceną, którą Sułtan musiał zapłacić Wenecji za jej wycofanie z wojny. Negocjacje zostały zakończone zanim oblężenie Akermanu rozwinęło się i doprowadziły do zawarcia traktatu w Akermanie, który na najbliższe lata stabilizował granice na Bałkanach. Osmańczycy, rozrywani przez następny wiek wewnętrznymi problemami nie byli w stanie skierować swojej uwagi ku północnym Bałkanom, a Polska wplątała się w szereg wojen z sąsiadami.
Ostatecznie najlepiej na wojnie wyszła Wołoszczyzna, która nie dość, że utrzymała niezależność, to wykorzystując późniejszą sytuację rozrosła się z niewielkiej krainy rządzonej przez zwalczających się watażków w silne lokalne państwo... Ale to temat na osobną opowieść.

Poszukując przyczyn klęski polskiego oręża, badacze zwracają uwagę na kilka czynników. Pierwszym z nich było opieranie siły Polski na rycerstwie, od czego odchodzono już w całej zachodniej Europie. Osmańczycy, którzy podczas podboju Bałkanów starli się już z wojskami używającymi pikinierów, dostrzegli zalety tego rozwiązania, co w połączeniu z powołaniem janczarów, elitarnych oddziałów piechoty tworzonych z brańców, pozwoliło im na uzyskanie przewagi nad polskimi rycerzami.
Dopiero podczas trzeciej krucjaty wojsko polskie wyruszyło do walki armią złożoną w bardziej nowoczesny sposób, jednak straconych dwóch wypraw, nie dało się nadrobić.
Wojnę zakończyło wyczerpanie sił trzech stron (Osmanu, Polski i Wenecji), ale nie można nie zauważyć, że krew polskich rycerzy doprowadziła do zatrzymania postępów Osmańskich, którzy byli w stanie pokonać Czarnogórę i Wenecję, a następnie skierować swoje siły i zdobyć Wołoszczyznę, a może nawet i Węgry, czy Mołdawię.
Nie da się również zaprzeczyć, że wspieranie przez polskiego króla ruchów wyzwoleńczych, czy buntowników przeciwko sułtanowi osłabiało znacznie możliwości sułtana, co łącznie z udział w wojnie przyczyniło się do zakończenia okresu muzułmańskich podbojów w Europie.

Taka historia:
VI 1470 - Turcja wypowiada wojnę Czarnogórze, będącej w sojuszu z Wenecją
X 1470 - Polska weszła w mariaż i sojusz z Wołoszczyzną
II 1471 - Polska wypowiada wojnę Turcji, żądając oddania Bułgarii
III 1471 - Ponieważ papież ogłosił krucjatę przeciw Turcji. Polska uzyskuje premię Krucjata.
IV 1471 - Oblężenie Konstantynopola i Filibe.
VI 1471 - Nawiązano kontakt z partykularystami Osmańskimi - buntownicy na terenie Osmanu
VII 1471 - Polska zaczyna wspierać (także finansowo) separatystów Serbskich w Imperium Osmańskim
VIII 1471 - Buntownicy Osmańscy oblegają Filibe, Polska odstępuje
XII 1471 - Odsiecz Konstantynopola. 25 tysięcy Osmańczyków rozbija 35 tysięcy wojsk Polsko-Mołdawsko-Wołoskich. Znaczna różnica poziomu technologicznego wojska na korzyść Osmańczyków, dobry dowódca armii osmańskiej.
1472 - Akcja: Nowy Generał: Aleksander Karol Zamoyski.
1473 - Tunezyjczycy zajmują fortecę Bukaresztańską, Osmańczycy rozbijają wojska Litewskie oraz buntowników
III 1474 - Bitwa pod Buzau. Polsko-litewskie rycerstwo (35 tysięcy z czego 20 tysięcy Polaków) pokonuje Tunezyjczyków (15 tysięcy).
VI 1474 - Pierwsza bitwa pod Tirgoviste. 36 tysięcy wojsk Polsko-Litewsko-Mołdawsko-Wołoskich z trudem i przy znacznych stratach pokonuje 15 tysięcy Osmańczyków
IX 1474 - Zmiana władzy w Wołoszczyźnie. Wołoszczyzna podpisuje pokój z Turcją. Zerwanie sojuszu i mariażu z Polską.
XI 1474 - Druga bitwa pod Tirgoviste. 20 tysięcy wojsk Chrześcijańskich zostaje pokonanych przez 12 tysięcy wojsk Osmańskich
V 1475 - Polska rozwija technologie militarne - taktyka czworoboku i pikinierzy
VII 1475 - Wojska Litewskie pod Zetą zostają rozbite.
XII 1475 - Wojska Polskie pokonują straż przednią mameluków
I 1476 - Bitwa pod Kirkkillise. 17,5 tysięcy wojsk Polskich pokonuje 10 tysięcy wojsk Sułtana. Straty: Polska 7 tysięcy, Osmańczycy 4,5 tysiąca.
III 1476 - Propozycja pokoju od Osmanu. Zgadzają się zapłacić za wycofanie się z wojny. Odrzucono.
IV 1476 - Wenecja przyjmuje propozycję pokoju od Osmanu. Wycofuje się z wojny, oddaje Czarnogórę, ale dostaje trybut od strony Osmanu.
V 1476 - Bitwa pod Warną. 11 tysięcy wojsk Polskich zostaje pokonanych przez 15 tysięcy wojsk Osmańsko-Tunezyjskich
VI 1476 - Tunezyjczycy wkraczają do Mołdawii. Traktat w Akermanie. Polska zgadza się na zapłacenie trybutu i zakończenie wojny.

Koniec odcinka VII
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku VIII "Druga wojna Węgierska 1476-1481"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek VIII
"Druga wojna Węgierska 1476-1481"

W książce II Wojna Węgierska napisano:
Polska po Krucjacie 1470-1476 wyszła bardzo wyludniona, tracąc na kilka lat możliwość wpływu na dzieje otaczających ją państw, które w tym czasie prowadziły własną politykę. Król Polski po śmierci władcy Pomorza Władysława IV nie nawiązał dalszych powiązań z jego synem Erykiem, tracąc na wiele lat wpływ na Pomorze. W tym czasie na Bałtyku Dania urosła w siłę, uzależniając od siebie Skandynawów oraz dokonując aneksji większości ziem Zakonu Kawalerów Mieczowych (tzw. Inflanty Duńskie). Na wschodzie tymczasem urosło nowe zagrożenie, jakim była Moskwa, która podporządkowała sobie większość wschodnich ziem, w tym Nowogród. Sama Polska, po utracie sojusznika Wołoskiego, pozostała w bliskich związkach tylko z Czechami, sama będąc krajem wyludnionym z możliwości rekrutacji oraz z wojskiem, które dopiero teraz opuszczało czasy średniowiecza na własnej skórze przekonawszy się, że pikinierzy i muszkiety stanową przyszłość, która strąci rycerstwo z piedestału, co było podstawą reorganizacji Armii Koronnej.
Wewnętrznie Polską targały również wewnętrzne niepokoje. Byli Zakonnicy próbowali wykorzystać osłabienie państwa żądając większej autonomii Zakonnej, jednak ich wojska zostały rozbite przez armię koronną. W kraju rosła korupcja i świętokupstwo, choć król próbował za wszelką cenę im przeciwdziałać.

Czechy, dążące do dalszego uzależnienia Węgier, podjęły kolejne działania, które spotkały się z przeciwdziałaniem Danii, która weszła w sojusz z Węgrami. 31 sierpnia 1477 roku król Czech Karel z Podebradu, wkroczył zbrojnie na tereny Pożoń (obecnie Bratysława), co doprowadziło do wojny z Danią. Chorwacja zrzuciła zależności lenne z Węgier, nie dołączając do wojny, a Węgrzy nie chcąc prowadzić wojny na dwa fronty musieli pogodzić się z secesją. Król Polski, wciąż licząc na zajęcie Trenczyna oraz ziemi Hont, gdzie znajdowały się kopalnie złota. Kampania roku 1477 zakończyła się rozbiciem armii Węgierskiej w starciu z Armią Czeską. Węgrzy wycofali się na południe, szukając pomocy u Osmańczyków, podczas gdy wojska Polskie zajmowały Słowację, a Czeskie zajęły Budapeszt.

Do końca 1478 roku cała północ Węgier znalazła się pod panowaniem koalicji, a uderzenia sił Duńskich na Czechy zostały odparte. Problemem stała się jednak armia Mátyása I Hunyady, która wycofała się za zgodą Osmańczyków do Serbii. Oblężenie twierdz na południu przeciągało się i dopiero w 1479 roku doszło do ostatecznej bitwy, gdy król powrócił, aby zmierzyć się z armią Koalicji pod oblężoną Kolubarą. Połączone Koalicji rozgromiły w niej 5 maja armię Węgierską, a odcinając drogę odwrotu udało się pojmać króla Węgier, co przyspieszyło kapitulacje pozostałych twierdz Węgierskich

Nie mogąc przebić się przez Czechy na pomoc sojusznikowi, Duńczycy, oprócz prowadzenia blokady Bałtyku, za zgodą Brandenburgii przeszli przez jej terytorium dochodząc pod Poznań i Nakło w lutym 1480 roku. Armia koalicji ruszyła na pomoc oblężonym miastom i po połączeniu z siłami z Czech 30 kwietnia 1480 pokonały pod Poznaniem wojska generała Valdemara Lovenorna.

Duńczycy, będąc w odwrocie, szukali poparcia u Cesarza Rzymskiego oraz u papieża. Papież Sykstus IV stanął po stronie Duńczyków, nakładając ekskomunikę na czeskiego Karela z Podebradu, za nie rozwiązanie ruchu Husyckiego i działania, które osłabiały świat Chrześcijański, wzmacniając Osmańczyków. Jednak efekt był odwrotny do zamierzonego. Wielka Schizma Zachodnia osłabiła wpływ papieża na monarchów, którzy nie zamierzali występować przeciwko Czechom. Także król Polski nie wypowiedział sojuszu. W końcu, w lutym 1481 podpisano traktat pokojowy przyznający Czechom Trenczyn, Pożoń i wschodnie Węgry. Polski król, choć w traktacie podkreślano zasługi Polskiego Rycerstwa uznał ten pakt za afront, gdyż pomimo poświęcenia Królestwa Polskiego i udziału w bitwach, Trenczyn został przekazany Czechom.

Ten drugi niekorzystny pokój doprowadził do zmiany w polityce zagranicznej Polski, która została w XVI wieku skierowana przeciw wzrostowi potęgi Czech.\
Chociaż wojna Koalicji z Węgrami uległa zakończeniu, kolejni pretendenci ruszyli o walkę o tereny Węgier. W następnym roku Chorwaci wkroczyli do Węgier doszło do wojny między krajami, zakończonej przejęciem przez Chorwatów południowych Węgier. Transylwania i Wołochy również zachłannie spojrzały na to, co mogą zyskać na tym kierunku, doprowadzając do całkowitej marginalizacji tego kraju...

Taka historia:
VI 1471 - Zmarł władca Pomorza Władysław IV Gryf. Nowym władcą został Eryk II Gryf
VI 1476 - Ród szlachecki oferuje łapówkę za świętokupstwo urzędu
V 1477 - Bunt Krzyżacki na Prusach
VIII 1477 - Wybuch wojny koalicji Czeskiej przeciwko Węgrom i Danii
V 1479 - Bitwa pod Kolubarą. Wojska Węgierskie (6k) zostają rozbite przez wojska koalicji (11k). Straty: 6k vs 2k
II-IV 1480 - Oblężenie Poznania.
IV 1480 - Bitwa pod Poznaniem. Wojska Duńskie (8k) zostają pokonane przez wojska koalicji (17k). Straty 4k vs 3k
XII 1480 - Sykstus IV ekskomunikuje Karela z Podebradu
II 1481 - Pokój z Peszcie. Czechy zajmują Trenczyn, Pożoń i zachodnie Węgry.
1482-1483 - Wojna Węgier z Chorwacją, zakończona zajęciem południa Węgier przez Chorwację.

Koniec odcinka VIII
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku IX "Czas pokoju" 1482-1493

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek IX
"Czas pokoju 1482-1493"

W księdze Kroniki Królewskiej zapisano:
Marzec 20, Roku Pańskiego 1482
Jego majestat, król Polski, rad wielce wysłuchał prymasa, który wypowiadał się o honorach jakie Polacy czynią poległym i weteranom Krucjaty Polskiej, traktując ich jak zasłużyli swoim chwalebnym poświęceniem dla chrześcijańskiej Europy.

Maj 9, Roku Pańskiego 1485
Posłaniec jego majestatu Cesarza Rzymskiego Franciszka I von Wittlesbacha został z honorami przyjęty na dworze Warszawskim.

Marzec 21, Roku Pańskiego 1486
Jego majestat, Król Polski, odwiedzając Gdańsk, nie szczędził pochwał podkomorzemu Gdańskiemu, który znacznie przemysł tych ziem rozwinął, a i przychody z ziem powiększył, tęsknotę za czasami Krzyżackimi z serc mieszczan wypierając podziwem sąsiednich krajów do rozwoju ziem Korony, pomimo tak wielu chwalebnych czynów wojennych

Premia +10% do podatków na 10 lat za rozbudowę prowincji


Maj 18, Roku Pańskiego 1486
Skargę Gdańszczan na zwolnienie kupców Duńskich z prawa składu i cła na lat 10 przez miłościwie panującego podpisaną, jego wysokość wysłuchał, odpowiedź swoją mieszczan wysłannikom przedstawił, zapewniając o trosce o ich dobrobyt, który ta umowa ma zapewnić ziemiom Pomorskim. Jego wysokość przypomniał królewskie zobowiązania Sejmu roku 1486, gdzie wspomożenie rzemieślników i kupców postawiono wyżej ponad toczenie dalszych wojen, czego domaga się duża część szlachty.

Grudzień 12 , Roku Pańskiego 1487
Marszałek Aleksander Karol Zamoyski przedstawił jego wysokości oraz radzie sytuację na Czechach. Prymasa Polski mocno zaniepokoił upadek Wyszechradu, umacniające Husytów, apelując o wsparcie marszałka Ferdynanda Żelaźnego, który w Hradczanach ochraniał króla Karela IV z Podebradu. Królewicz August ostro sprzeciwił ekscelencji wywołując gniew jego wysokości, który jednocześnie poparł nie mieszanie się Polski w konflikt Husytów i obłożonego klątwą króla Czeskiego.

Styczeń 13 , Roku Pańskiego 1488
Arcybiskup Gniezdeński wstydem okrywszy Kościół i urząd, opuścił Polskę do Czech przybywając, obłudnie tłumacząc to potrzebą oporu Husytom, a przez szlachetnie urodzonych wpływem obietnic i darów Czeskich skuszony był.

Maj 7 , Roku Pańskiego 1488
Starosta Sieradzki przedstawił królowi skargę chłopów na podkomorzego Sieradzkiego, oskarżanego niegodziwie o działanie przeciw jego majestatowi. Wysłuchawszy stron obu, król wspaniałomyślnie nie dał wiary oszczerstwom, pozostawiając podkomorzego na urzędzie

Lipiec 14, Roku Pańskiego 1489
Kanclerz koronny królowi gorąco odradził plan wyprawy na Węgry, troską o dobro monarchy zmartwiony, gdyż możni Słowaccy, koronacji Istvana Hunyadyego się sprzeciwiając wojska w obronie praw korony dla Davida Meszarosa stając, zagorzałego wroga Czech i Polski, mogą majestatu Króla Polski nie uszanować.

Lipiec 17, Roku Pańskiego 1491
Król w trosce o stabilność kraju, w Piotrkowie praw kartę Statutem Zwaną w porozumieniu ze szlachtą podpisał

Maj 3, 1492
Jego wysokość z radością przyjął wiadomość o wielkim zwycięstwie króla Czech pod Budapesztem, gdzie w ciągu kilku dni marszałek Ferdynand Zelaźny pokonał heretyków husyckich oraz (uzurpatora - słowo wykreślone) (pretendenta - słowo dopisane) Węgierskiego Davida Meszarosa, który pokoju w Peszcie uznawać nie zamierzał.

Listopad 3, 1492
Jego wysokość, chorobą osłabion, królewicza Augusta do Pragi posłał, aby w imieniu jego i narodu całego czeskiemu narodowi w żałobie po śmierci władcy wielkiego, a przyjaciela króla, Karela IV z Pobieradów, łzy otrzeć pomógł i modły, aby Ojciec Święty, o zwycięstwie nad heretykami pod Pesztem posłyszawszy, potępienia karę z głowy Karela z Pobieradów zdjąć przed zgonem jego zdołał, ku Bogi zanieść kazał.

Wrzesień 12, 1493
Jego wysokość zwycięzcę spod Królewca, marszałka koronnego Aleksandra Karola Zamoyskiego wraz z podkomorzym koronnym Bronisławem Zamoyskim na audiencji przyjął, za opiekę nad krajem dziękując i skutecznej wyprawy przeciw buntownikom marszałkowi gratulując.

Grudzień 9, 1493
Smutek wielki przez kraj przenika, a pióro kronikarza drży pisząc słowa, o miłościwego władcy przez lat wiele sprawiedliwie krajem rządzącego śmierci zapisując...

Taka historia:
III 1482 - Wygasa premia za Ostatni Turniej Rycerski, Napięcie Turecko-Polskie zwiększa liczbę chętnych do wojny. Król powiększa dwór.
XII 1484 - Fraciszek I von Wittelsbach został nowym cesarzem.
V 1485 - Rusza wielka budowa warsztatów w Polsce. Pomorze Gdańskie zostało spolonizowane.
XII 1485 - Vaclav z Polžic staje na czele buntu Husyckiego, który staje się prawdziwą plagą Czech
IV 1486 - Król za pokaźną daniną zgadza się wydać zgodę na 10-letnie przywileje monopolowe dla kupców Duńskich w Gdańsku. Rusza budowa warsztatów i kościołów. Sejm roku 1486 - Król decyduje się na dalszy rozwój Pomorza.
VI 1486 - Umiera władca Pomorza. Ulrich I Gryf (lat 15) zostaje nowym władcą
VIII 1486 - XII 1487 - Oblężenie Pragi przez wojska Husyckie, zakończone zdobyciem miasta
I 1488 - Agenci Czescy przekonują Kardynała Poznańskiego do przeniesienia do Czech
V 1488 - Chłopi domagają się usunięcia podkomorzego Sieradzkiego. Po odmowie dochodzi do buntu. Rozbity wkrótce przez wojsko
IX 1488 - Wydarzenie: Okres Prosperity w Polsce
VI 1489 - Na Węgrzech władzę obejmuje król Istvan VI Hunyadi, przy niepewnej legalności dziedzictwa. Na Słowacji wybucha bunt kierowany przez pretendenta Davida Meszarosa
X 1489 - Umiera Król Danii. Nowym królem Chrisan II von Wittlesbach, mało interesujący się krajem (0/1/2)
X 1490 - Król Polski zgadza się na przyjęcie dużej łapówki przy obsadzaniu stanowiska kardynalskiego
X 1490 - Bitwa pod Porohem. Husyci pokonują wojska Czeskie.
VII 1491 - Król podpisuje Statuty Piotrkowskie - zwiększenie wpływów i znaczenia Szlachty, stabilność kraju zwiększa się
III 1492 - Powstanie katolickie na Słowacji Transylwańskiej (Akos Bethlen przewodzi), Zmarł władca Wołoszczyzny. Basil Besarabb regentem Aleksandra Cantucizina l.13)
IV 1492 - Bitwa o Budapeszt. Pretendent Węgierski David Meszaros zostaje pokonany przez wojska Husyckie. Armia Czeska wkracza na pole bitwy rozbijając siły Husyckie
V 1492 - David Meszaros deklaruje się księciem Węgierskim, opanowując cały teren Węgier i zrzekając się korony na rzecz Czech. W Polsce rozpoczyna się kryzys solny, związany ze zbyt dużym eksportem na prawach przyznanych Duńczykom
X 1492 - Umarł król Czeski Karel IV z Pobieradów, zostawiając jako dziedzica 3 letnią Marię. Marie Czernin zostaje regentką
XII 1492 - Mieszczanie niezadowoleni z sytuacji gospodarczej i bankructwa wielu zakładów.
VI 1493 - Zmarł filozof Andrzej Judycki "Budowniczy Prestiżu Polski", doradca królewski. Nowym doradcą administracyjnym zostaje Bronisław Zamoyski (specjalizacja: innowacje)
VIII 1493 - Bunt Mieszczaństwa Pruskiego pod wodzą Ludwika Franza von Rennenhampff. Marszałek Aleksander Karol Zamoyski rozbija buntowników.
XII 1493 - Umiera król Kazimierz Jagiellończyk. Nowym władcą zostaje August Jagiellon (lat. 37)


Koniec odcinka IX
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku X "Trzecia Wojna Węgierska 1494-1497"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek X
"Trzecia Wojna Węgierska 1494-1497"

W książce III Wojna Węgierska napisano:
Pierwsze lata rządów Augusta Jagiellona upłynęły pod znakiem wojen, w których król nie brał udziału osobiście, a prowadził ją przy pomocy marszałka Aleksandra Karola Zamoyskiego. W odróżnieniu od wcześniejszych wojen, te wojny nie obciążały już tak znacznie skarbu państwa, pozwalając prowadzić je w ramach zakładanego na utrzymanie armii budżetu, co było niewątpliwym sukcesem gospodarki, wzmocnionej przez ojca króla.
Już w styczniu 1494, gdy wojska Polskie szykowały się do wojny z Węgrami, zmarł wojewoda Mołdawski, a w kraju doszło do wojny domowej pomiędzy zwolennikami jego syna Aleksandra oraz Moise Vody, który zgłaszał pretensje do korony. Moise, mający poparcie wojska z łatwością pokonał wojska Aleksandra w bitwie pod Suceavą i rozpoczął oblężenie stolicy.

August Jagiellon, od kilku lat obserwujący sytuację na Węgrzech, a zwłaszcza bunt szlachty pod wodzą Beralana Zrinskiego, który osiągnął przewagę nad słabym królem, postanowił wiosną 1494 zaatakować Węgry, aby zdobyć Górne Węgry, a zwłaszcza kopalnie srebra w okolicach Hont, nie czekając na "łaskę Czech" i pamiętając jak skończyła się sprawa z ziemią Trenczyńską. Wybuch buntu na Mołdawii mógł pokrzyżować plany króla, który potrzebował bezpiecznego zaplecza. Odkładając o kilka miesięcy wybuch wojny, król polecił Zamoyskiemu poprowadzić armię na odsiecz wojewody. Zwycięstwo odniesione nad buntownikami pozwoliło zyskać na czas najbliższej kampanii stabilność w regionie.

Latem 1494 sytuacja na Węgrzech pogarszała się. Beralan Zrinski zebrawszy armię na Słowacji, ruszył w kierunku stolicy w Szolnok, którą zdobył po kilkumiesięcznym oblężeniu. Król, wykorzystując sytuację, postanowił zaatakować osłabionego wojną sąsiada. Koalicja złożona z Polski, Litwy, Mołdawii i Wołochów, zaatakowała Węgry we wrześniu 1494 roku. Siedmiogród, będący sojusznikiem Węgier natychmiast dołączył do wojny, pomimo walki z heretykami na południu. Podobnie hrabstwo Celje widziało w osłabieniu Węgier i swoją klęskę, dlatego zdecydowało się wesprzeć sojusznika. Do wojny dołączyła także Dania, która we wrogach Węgier widziała swojego przeciwnika.

Litwa i Mołdawia wraz z Wołochami uderzyły na Siedmiogród. Wojska Kristupasa Daukantasa (Litwa) w bitwie pod Maros pokonały armię Janosa Thököly'ego, pomimo przewagi liczebnej Siedmiogrodzian. Choć wielu historyków podkreśla użycie przez Litwinów Armat, to decydujące znaczenie miała szarża konnicy Litewskiej, która rozbiła Siedmiogrodzką piechotę.
Tymczasem wojska Polskie zostały podzielone na dwie części. Mniejsza część (4000 wojsk, głównie piechoty) uderzyła na Słowację, zajmując spustoszone przez wojnę domową tereny prawie bez walki, natomiast marszałek Zamoyski z głównymi siłami ominął stolicę, pokonując pozostałą część wojsk króla Węgier. Doprowadziło do jednak do zwiększenia poparcia Beralana Zrinskiego, któremu udało się zjednoczyć Węgrów do wojny przeciwko najazdowi.

Aleksander, wsparty przez wojska Mołdawskie oraz siły litewskie przeznaczone do głównego uderzenia (19 tysięcy wojsk pod wodzą Leonasa Kulvetisa), wiosną 1494 rozbiły najpierw wojska Beralana Zrinskiego w bitwie pod Szolnok, a następnie pod Békés udało połączyć się z armią Mołdawsko-Wołoską, tocząca walki z Patrikiem Mészáros i pokonać główne wojska Węgierskie. W Czerwcu 1495 główna część kampanii Węgierskiej została zakończona, pozostawiając w rękach Berlana Zrinskiego tylko oblegany zamek w Szolnoku. Enklawa w Szendro wciąż pozostawała wierna królowi, jednak nie stanowiła już większego znaczenia dla toczącej się wojny, podobnie jak Siedmiogród rozdzierany przez wojska Litewskie i wojnę domową.

Wówczas w wojnie nastąpił etap interwencji Duńskiej. Duńczycy, zebrawszy wszelkie sojusznicze wojska postanowili zaatakować Litwę, uderzając od strony Inflant. Również wojska Celje dowodzone przez Stanislava Japela po przejściu przez teren cesarstwa zaczęły nękać granice Polski od Tucholi po Poznań, plądrując w marcu okolice Nakła. Wymusiło to podział sił. Aleksander Zamojski uznając, że atak Cejle zostanie powstrzymany przez pozostałe wojska koronne, odesłał Litwinów do obrony Litwy, ruszając z armią złożoną z wojsk Polskich (liczącą wówczas 9 000 żołnierzy), Mołdawskich (5000 wojsk pod wodzą Simeona Rakovita) oraz Wołoskich (5000 wojsk pod wodzą Vlada Duca) ku Szendro.

Zimą niewielka grupa wojsk polskich, która kolejno oblegała i zdobywała zamki, wraz z wojskami litewskimi Kristupasa Daukantasa zajęły cały teren Siedmiogrodu. Nie widząc szans na zwycięstwo wojewoda zgodził się na wycofanie się z wojny, oddanie Zempléna Polsce i wypłacenie okupu.

Tymczasem na Litwie wojska Leonasa Kulvetisa pokonały wojska Norweskie dowodzone przez Oddmunda Norheima pod Smoleńskiem. Duńczycy i Norwegowie, wykorzystując większą ruchliwość swojej armii przez cały rok ścigali się wraz z Litwinami, doprowadzając do dewastacji północne ziemie Litwy. Była to bardzo dziwna kampania w której Litwini nękali uciekające wojska Norweskie, sami ścigani przez Duńczyków, jednak wrogom Litwy nie udało się połączył sił i doprowadzić do decydującej bitwy. Śmierć Leonasa Kulvetisa w bitwie pod Toropeas dawała pewne nadzieje Duńczykom, jednak Tomas Sapiega, który przejął dowodzenie okazał się równie zdolnym dowódcą

Marszałek Zamoyski chcąc uwolnić wojska od potrzeby zaangażowania na południu, pozostawiwszy Mołdawian i Wołochów do zdobycia Szendro, skierował się z armią Koronna ku Poznaniowi, który był oblegany przez wojska z hrabstwa Cejle. Stanislav Japel, zaalarmowany zagrożeniem ojczyzny, rozpoczął odwrót. Do starcia dwóch kierujących się w przeciwne strony doszło w okolicach Trenczyna w Czechach, gdzie wojska koronne pokonały wojska Cejle, a następnie ścigały ich aż do samego Cejle, gdzie pozbawione możliwości odwrotu wojska Stanislava po krótkim starciu poddały się.
Marszałek Zamoyski los Cejle pozostawił w rękach "sił oblężniczych", które po zajęciu Szendro rozpoczęły oblężenie zamku Cejle, które ostatecznie zakończyło się w maju 1497 złupieniem zamku i wycofaniem hrabstwa z wojny

Rozprawiwszy się z zagrożeniem na południu marszałek Zamoyski, jak i litewskie wojska Kristupasa Daukantasa zimą 1496/1497 skierowały się ku Litwie, gdzie miał rozegrać się ostatni bój wojny, zwany Kampanią Inflancką

Król Duński wiedząc o nadciągającym zagrożeniu wycofał się do Inflant, gdzie w kwietniu 1497 roku doszło do bitwy z wojskami Polskimi. Marszałek Zamoyski natrafił tu na godnego przeciwnika. Król Duński pozwolił Litwinom na pościg za Norwegami, po czym postanowił rozprawić się kolejno z wojskami Polskimi i Litewskimi.
W bitwie pod Wenden, liczniejsze i lepiej wyposażone wojska Duńskie pokonały wojska Polska zmuszając je do odwrotu.

Wojska Duńskie ruszyły w pościg za Zamoyskim, jednak na terenie Lettgallen drogę zastąpiły im wojska Litewskie Tomasa Sapiegy. Znacznie liczniejsi Litwini, pomimo znacznych strat, zatrzymali Duńczyków, po czym wycofali się na Litwę, gdzie doszło do połączenia wojsk Litewskich i Polskich. Również i wojska skandynawskie dokonały połączenia, szykując się do decydującej bitwy.

Do bitwy jednak nie doszło. Król Węgier, który schronił się w Turcji, usłyszawszy o niepowodzeniu wyprawy sojusznika i upadku hrabstwa Celje, zgodził się na podpisanie traktatu pokojowego. Węgry oddawały Polsce Słowację oraz wypłacały okup. Kończyło to wojnę i jednocześnie król Danii, nie widząc większych szans powodzenia, zgodził się na podpisanie rozejmu w imieniu Danii i Norwegii, kończąc ostatnią wojnę królestwa Węgier

Wojna doprowadziła do zmiany w obszarze środkowej Europy. Dania widząc w Polsce silnego przeciwnika skupiła się na działaniach w Skandynawii w ciągu najbliższych lat doprowadzając do włączenia Szwecji i Norwegii pod jedną Koronę, Polska, do tej pory będąca w sojuszu z Czechami, rozpoczęła spór o przynależność Słowacji, zaczynający się od pretensji o przynależność ziemi Trenczyńskiej, natomiast na Mołdawii, coraz głośniej możni domagali się zerwania poddaństwa Polsce, zarzucając wojewodzie, że jest tylko marionetką króla Polskiego. W sierpniu 1497 roku doszło na Mołdawii do kolejnego buntu, jednak tym razem zaprawione w bojach na Węgrzech wojska Mołdawskie pokonały buntowników

Epilog:
Wojny Węgierskie kończyły okres królestwa Węgier, które z silnego państwa, które w połowie XV wieku w okresie świetności było przedmurzem Chrześcijaństwa po upadku Konstantynopola, zostało okrojone do końca XV wieku do kilku niewielkich ziem, targanych sporami. Nieurodzaj roku 1499 doprowadził do wybuchu wojny chłopskiej, która zakończyła się obaleniem monarchy. Nowy władca, tytułujący się księciem Węgier, musiał zgodzić się na żądania chłopów i zwolnienie ich z wielu danin, co doprowadziło do dalszego upadku znaczenia Węgier na arenie międzynarodowej.

Pogromca Węgier, nie dożył jednak upadku królestwa Węgier. Wiosną 1498 roku marszałek Zamoyski został przypadkowo zraniony podczas ćwiczeń i zmarł pod koniec marca 1498 roku i został pochowany w rodzinnym miasteczku, wówczas mało znaczącym, Zamościu. Jego dziedzictwo nie zostało jednak zapomniane i w XVI oraz XVII wieku Zamoyscy z dumą wspominali swojego przodka, wsławionego udziałem w krucjatach oraz reformą wojska polskiego ze średniowiecznego rycerstwa ku nowoczesnej armii, prowadzącego polskie armie przez pół wieku do coraz większej chwały....

Taka historia:
I 1494 - Zmarł wojewoda Mołdawski. Na Mołdawii dochodzi do wojny domowej.
II 1494 - Zwycięstwo wojsk polskich nad Mołdawskim pretendentem. Na Węgrzech wybucha bunt szlachty węgierskiej pod wodzą Beralana Zrinskiego
VI 1494 - Wydarzenie: Polskie umundurowanie jest słabe.
IX 1494 - Wybuch III Wojny Węgierskiej
XI 1494 - Bitwa pod Szaboles - Wojska Polskie przetaczają się przez niewielkie siły Węgierskie; w Siedmiogrodzie wybuchł bunt prawosławnych pod wodzą Lansu Sasala, południe Węgier odmawia wierności królowi. Patrik Mészáros dąży do połączenia z Beralanem Zrinskim.
XII 1494 - Bitwa pod Maros. Litwini (6k) pokonują wojska Siedmiogrodu (9k). Straty (2k vs 4k)
III 1495 - Bitwa pod Szolnok. Wojska Polski i Litwy pokonują wojska Beralana Zrinskiego (26k vs 11k)
VI 1495 - Bitwa pod Békés. Wojskom koalicji udało się połączyć i pokonać wojska Patrika Mészárosa (37k vs 10k)
IX 1495 - Cejle wkracza na teren Polski. Wojska Duńskie i sojuszników wkraczają na Litwę podchodząc pod Połock i Smoleńsk
I 1496 - Armia Litewska pokonuje Norwegów pod Smoleńskiem; Armia Polska pokonuje ostatnie wojska Siedmiogrodu
II 1496 - Siedmiogród podpisuje kapitulację. Zemplén zostaje włączony do Polski
III 1496 - Cejle plądruje Nakło
VI 1496 - Bitwa pod Toropeas. Litwini pokonują Norwegów
VII 1496 - Bitwa pod Trenczynem - Armia Polska pokonuje wojska Celje (10k vs 5k, straty po 2k)
X 1496 - Bitwa pod Celje. Armia Polska dogania uciekającą armię Celje i ją całkowicie rozbija. Rozpoczyna się oblężenie Celje
IV 1497 - Bitwa pod Wenden. Armia Polska (11k) zostaje pokonana przez Armię Duńską (15k). Straty 6k vs 2,5k, Bitwa pod Lettgallen. Armia Litewska (16k) zatrzymuje armię Duńską (12,5k) zmuszając ją do wycofania na Inflanty.
V 1497 - Zdobyto i splądrowano Celje. Hrabstwo wycofuje się z wojny.
VI 1497 - Węgry kapitulują. Zgadzają się wypłacić okup i oddać Słowację Polsce. Zakończenie wojny
VIII 1497 - Bunt możnych na Mołdawii, stłumiony
III 1498 - Umiera marszałek Aleksander Karol Zamoyski. Nowym marszałkiem Jan Olbracht Siemienowicz
VI 1499 - Wybuch wojen chłopskich na Węgrzech
XII 1499 - Chłopi zdobywają miasta i zamki na Węgrzech. Upadek Królestwa Węgier.

Koniec odcinka X
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku XI "Na przełomie epok 1497-1509"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek XI
"Na przełomie epok 1497-1509"

W księdze Kroniki Królewskiej zapisano:
Sierpień 12, Roku Pańskiego 1496
Jego eminencja kardynał Fryderyk Rzeszowski przed króla majestatem przemowę wygłosił, zmian w kraju domagając się, dziedzictwa ojców naszych na zatracenie aby nie wydać , troską o sprawy doczesne przejętymi. Gorejąca przemowa kardynała, bliskiego doradcy królewskiego, oczu królowi na złe praktyki rycerstwa otworzyła i decyzję dla krony przyszłości otworzyła...

Listopad 28, Roku Pańskiego 1497
Szkaradne oplwania jego majestatu, jego wysokości grzech ciężki przypisujące oburzenie wszech wywołały. Jego eminencja kardynał Rzeszowski w obronie dobrego imienia wysokości stawszy, krytykę rycerstwa, co nad rację stanu własne interesy przedstawia wygłosił i hańbę pomówienia powtarzającym ogłosił.

Czerwiec 18, Roku Pańskiego 1499
Ze wszech stron świata do Warszawy posłowie zmierzają, gratulacje i modłów obietnicę niosąc dla króla, królowej i dziedzica narodzonego jego wysokości z całego świata Chrześcijańskiego płyną. Nawet Duńczyk, do tej pory wojny przeciw Polsce toczący posłów z gratulacjami a prezentami dla dziecka przesłał

Polska bohatersko opiera się wpływom renesansu

Mapa stosunków Polskich - zielone = ciepłe

Styczeń 6, Roku Pańskiego 1501
Kupiec z odległej Anglyi na dwór królewski przybyły przedstawił jego majestatowi niespotykane owoce, kwiaty, przyprawy i przedmioty, pochodzące z odległych, egzotycznych krain leżących za oceanem, wywołując wielkie zainteresowanie całego dworu.

Czerwiec 28, Roku Pańskiego 1501
Jego majestat przyjął z wszelkimi honorami marszałka Jana Olbrachta Siemienowicza ze Spiżu wracającemu, gdzie wiktoryję nad buntownikami Słowackimi odniósł i pojmanego buntownika Marka Beckowsky'ego do nóg króla o litość błagającego przywiódł

Sierpień 9, Roku Pańskiego 1501
Cios wielki wrogowie prawdziwej wiary nam zadali, oszczerstwami i fałszywymi świadectwami oskarżając kardynała Gdańska o niemoralność i zepsucie, gdy ten zasług tak wiele dla kraju miał, na sejmie roku pańskiego 1501 z kardynałem Rzeszowskim reformę prawa świątynnego przedstawiając i przychylność szlachty ku niej zdobywając. Tym niemniej monarsze naszego smutek z wiary jaką w fałszywych oskarżeń treść jego eminencja Ojciec Święty Innocenty VII uwierzyć raczył...

Marzec 6, Roku Pańskiego 1502
Smutkiem wielkim i niedowierzaniem monarcha nasz przyjął wieści o mnichach z Rostoku, którzy niczym Husyci, herezją spaczeni od Kościoła Powszechnego odeszli, heretyckie swoje głosy rozlewając po okolicznej krainie. Jego eminencja kardynał Rzeszowski, w gorącej homiliy wezwał wszystkich wiernych do nie pozwolenia, aby ich heretyckie głosy, podszeptami szatana będące, zagnieździły się w sercach ludu.

Kwiecień 25, Roku Pańskiego 1502
Jego majestat z niczem odprawił posłów Hanzeatyckich, którzy złotem i srebrem chcieli odebrać to, czego niemiecki miecz koronie odebrać nie zdołał, przedstawiając jego wysokości zakup Gdańska. Król oburzon wielce, wzburzenia swego nie kryjąc, precz kazał im iść, kupczyć na rynkach z kupcami, nie z monarchą, który jedynym władcą tych ziem przez Boga jest ustanowion.

Sierpień 13, Roku Pańskiego 1503
Kraków płaczem żegnał marszałka królewskiego Jana Olbrachta Siemienowicza, wielkiego rycerza i obrońcę majestatu, zmarłego podczas podróży na dwór królewski.

Czerwiec 5, Roku Pańskiego 1504
Marszałek koronny Jan Lanchorowski majestatowi króla przedstawił sytuację w ościennych krainach. Jego wysokość zaciekawion wielce był wojną o Inflanty, toczoną między Moskalami, a Duńczykami, krajami, które przyjaźnią ku koronie nie pałały. (...) Kardynał Rzeszowski krytycznie przemawiał o Marii z Podebradów, którą za czarcią namową wybrali Czescy szlachcice na króla, a która wrogością ku Kościołowi się wsławiła, prosząc o wsparcie i modły za Viktorina, który w obronie chrześcijaństwa w Czechach zbrojnie stanął przeciw heretykom.

Listopad 20, Roku Pańskiego 1505
Eminencja kardynał Rzeszowski przedstawił jego wysokości informacje o heretykach z Czech, którzy za namową Marii z Podebrad, która od wiary prawdziwej na rzecz Rostockiej herezji, w Krakowie rozpowszechniali, świętość Biblii za nic mając, Słowo Boga w ręce niegodnych serc, aby kłamliwie je przedstawiając rozłam w Kościele Świętym wprowadzić. Jego wysokość słuszność srogich decyzji uznał, chwaląc eminencję za jego prawdziwego obrońcy chrześcijaństwa postawę.

Niebieskie - Protestanci, Złote - Katolicy, Brązowe - Prawosławie, Zielone - Islam. Kreskowane pola to różnica religii w kraju, a w prowincji

Listopad 25, Roku Pańskiego 1507
Marszałek Koronny powrócił z Litwy, gdzie wsparł wojska marszałka litewskiego Jonasa Daukantasa w walce przeciwko Kijowskiemu buntowi prawosławnej szlachty pod wodzą Leonasa Kesgalia, który sprzeciwił się jego majestatowi, Ruś i Litwę chcąc od majestatu oderwać. Jego wysokość pochwał nie szczędził, wielkie zwycięstwo pod Kijowem wychwalając.

Kolory mapy: Wchodzenie w renesans (zielone) z feudalizmu (pomarańczowy)

Styczeń 18, Roku Pańskiego 1509
Jego wysokość od lat słuchając skarg i obserwując rozwój zachodnich krajów, wielki program reformy obowiązującym ogłosił, dotyczącej urzędów, sądownictwa, podatków, rolnictwa oraz wojskowości gorące poparcie, rady królewskiej mający, na sejmie roku 1508 pierwotnie ogłoszonym.

Polska wkracza w Renesans. W Europie po nas tylko Litwa, Norwegia i Siedmiogród. Wykorzystując zniżkę (-10%) do ceny technologi plus obniżenie cen za wejście w Renesans, Polska wystrzeliwuje do przodu z technologią, zwłaszcza rolniczą.

Taka historia:
1496 - Kardynał zostaje bliskim doradcą króla, wprowadzono system folwarków, król sprzeciwia się rycerstwu
1497 - Król spłodził bękarta. Nie uznaje go jednak. Wpływ szlachty na rządzenie się zmniejsza.
1499 - Narodził się nowy dziedzic - królewicz Władysław.
1501 - Choć Polska jeszcze nie weszła w Renesans, rozpoczyna się kolejna epoka - epoka kolonializmu; Bunt na Spiżu zostaje stłumiony przez armię, sejm 1501 roku: poszerzono prawa Świątyń Katolickich, szpiedzy z Siedmiogrodu obnażyli zepsucie kardynała w Gdańsku
1502 - W Maklemburgi rozpoczął się ruch protestancki; Hanza chce kupić Gdańsk - odrzucona; Polska; W Polsce spadło poparcie dla dołączania do armii.
1503 - Umiera Jan Olbracht Siemienowicz, nowym zostaje Jan Lanchorowski
1504 - Wojna Moskiewsko-Duńska - Dania płaci okup Moskwie, Wybuch buntu w Czechach przeciwko obraniem królem Marii z Podebrad, Czechy przechodzą na Protestantyzm
1505 - Gdańsk jest znów siedzibą kardynała, Próba reformacji w Krakowie - ostry opór Polski, spalono heretyckie książki oraz skazano na śmierć heretyków
1506 - Ród Zajoyskich jest w kłopotach finansowych. Król decyduje się pomóc go uratować.
1507 - Bunt na Litwie szlachty domagającej się zerwania Unii. Bitwa pod Kijowem - 45k wojsk Polski i Litwy vs 11k wojsk Buntowników; Straty: 9k vs 4k; buntownicy częściowo rozpierzchli się.
1509 - Polska wchodzi w Renesans. Akcja: Wydanie zakumulowanych punktów administracyjnych na wielką Reformę: Reforma sądowa, podatkowa i administracyjna, zakończenie konwersji Prus (zanik ich kultury), wprowadzenie arkebuzów, odejście od rycerstwa na rzecz lekkiej jazdy. Mikołaj Kopernik doradcą administracyjnym. Polska jako pierwsza wprowadza masowo kosy na folwarkach, wyprzedzając w tym zakresie resztę świata o prawie 10 lat.

Koniec odcinka XI
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku XII "Wojna Siedmiogrodzka 1510-1514"

[PL_CMDR Blue R]

Odcinek XII
"Wojna Siedmiogrodzka 1510-1514"

W książce "Upadek Transylwanii" napisano:
Po upadku Węgier na początku XVI wieku, rozpoczęła się walka o schedę po Węgrzech. Z potężnego państwa spore kawałki oderwały Czechy, Polska oraz Serbia, a także Siedmiogród, który uzyskał niezależność od korony Węgierskiej. Wołosi, do tej pory obawiający się bardziej ataku Osmańskiego, również wysuwali swoje pretensje do części pozostałych ziem Węgier i w 1509 roku, wykorzystując osłabienie Węgier i Siedmiogrodu wypowiedziały wojnę, żądając oddania terenów nadgranicznych. Doszło do kolejnej wojny, w której po stronie Węgier stanął Siedmiogród, a także hrabstwo Celje, a Dania, cały czas mając interes w osłabianiu Polski, dołączyła do wojny, kolejny raz uderzając na Żmudź. Wojska Polskie przez 404 dni oblegają Szolnok, stolicę Węgier, doprowadzając do jej upadku. Wołosi tymczasem wiążą się w walki z Siedmiogrodem, doprowadzając do jego upadku.

Siedmiogród, po całkowitej klęsce i braku nadziei na zmiane przebiegu konfliktu musiał zgodzić się na oddanie większości swojego terytorium na rzecz Wołochów, podobnie jak Celje po przegranych bitwach z Mołdawią. Wojna mogłaby ulec zakończeniu, jednak wciąż na Litwie trwały walki ze Skandynawami. Obawiając się zagrożenia ze strony Brandenburgii, król Polski zrywa sojusz z Pomorzem, pozostawiając je na pastwę silniejszego sąsiada.

Tymczasem opór Litwinów na twierdzy Kowno, nie pozwolił Danii na rozwinięcie ataku. Jednak klęska wydawała się coraz bliższa. Litwini słali do króla prośby o odsiecz i zimą 1511, gdy upadek twierdzy był bliski, armia koronna pod wodzą marszałka Jana Lanckorońskiego ruszyła na odsiecz. Litwini trzymali się ostatkiem sił, wytrzymując jeszcze dwa miesiące oblężenia do czasu, gdy wojska polsko-litewskie przybyły z odsieczą. Bitwa toczyła się przez trzy dni. Po pierwszych dwóch dniach Paul Hardenberg był już pewny zwycięstwa, wojska Polsko-Litewskie były w rozsypce. Wtedy też, gdy Duńczycy szykowali się do całkowitego rozbicia wycofującego się wroga, przybyły wojska Wołoskie. Wdzięczni Polsce i Litwie za wsparcie militarne Wołosi uderzyli na Duńczyków, pozwalając polskim wojskom na zebranie sił i wspólnymi siłami na odparcie Duńczyków, którzy wycofali się na północ. Kowno zostało ocalone, jak i cały przebieg wojny, choć na południu Węgrzy próbowali jeszcze ostatni raz zawalczyć o swoją pozycję.

Wykorzystując sytuację (odejście głównych wojsk Polskich i Wołoskich) możni węgierscy zebrani wokół Alberta Horthy'ego chwycili za broń, aby odzyskać zdobyte przez sojusz tereny Węgierskie. Wojska Litewskie marszałka Jonasa Daukantasa, wracające z wyprawy do Celje, uderzyły na ostatnie wojska Węgierskie, pokonując ich w bitwie pod Szolnok.

Pomimo nie zdobycia Kowna, Paul Hardenberg nie zamierzał wycofać się z Litwy, odnosząc kilka zwycięstw. W lutym udało mu się pokonać armię litewską, która wkroczyła na Inflanty, podchodząc w maju pod Połock, gdzie znów pokonał wojska Litewskie, doprowadzając do oblężenia twierdzy.

Armia Koronna została wycofana do Korony w związku z buntem chłopstwa, a zaraza która wybuchła niedługo potem w Warszawie uniemożliwiła przyjście Litwie z odsieczą. Ogłoszone przez króla nakaz wielkiego postu dotknął także armię, pozostawiając w 1512 wojska Litewskie samotnie.

Tomasz Sapieha wrócił pod Połock na czele odbudowanej armii w grudniu 1512 roku, ale znów został pokonany przez wojska Hardenberga. Dopiero przybycie wojsk Polskich pozwoliło na wyparcie Duńczyków po pokonaniu ich w bitwiew Lasach Toropecas, pomimo znacznie większych strat wojsk Polsko-Litewskich. Paul Hardenberg słał prośby o przysłanie większej liczby wojsk, jednak król Danii w tym czasie był zajęty problemami Skandynawskimi. Choć udało mu się anektować Norwegię, w Szwecji szalały bunty chłopstwa, a Finlandia została zajęta przez Moskwę i wojna ze Szwecją wisiała na włosku. Marszałek Hardenberg musiał radzić sobie z tymi siłami, które miał. Wycofał się na Duńskie Inflanty, kończąc ataki na Litwę.

Koalicja Polski, Litwy i Mołdawii nie miała jednak sił, aby prowadzić uderzenie na Inflanty. Duże straty wśród wojsk nie dawały wojnie wielkiego poparcia, a szlachta dążyła do pokoju z Danią, gdy sytuacja była korzystna i skupieniu się na rozbudowie kraju. To na tym sejmie podjęto decyzję o przebudowie Kolegiaty św. Bartłomieja w Płocku, jako wotum za oddalenie zarazy.
Mołdawia też nie miała możliwości wsparcia sojuszników, gdyż doszło tam do wojny domowej pomiędzy wojewodą Mołdawii, Aleksandrem II Musatem a Jerzym Strefanem Calimachim, który związał siły Mołdawskie. Polskie siły zostały wysłane do Mołdawii, pokonując buntowników i budując podwaliny do późniejszej aneksji Mołdawii.

Brak chęci do wojny z obu stron doprowadził do podpisania bardzo korzystnego dla koalicji pokoju. Wołosi otrzymali uznanie władzy nad większością podbitych terenów Węgierskich, a Duńczycy zgodzili się na przekazanie Polsce Kurlandii.

Wojska Duńskie natychmiast po podpisaniu zostały odesłane do Skandynawii, gdzie rozpoczął się ostatni etap wojen Skandynawskich, gdy król Valdemar V Krumpen postanowił raz na zawsze rozwiązać sprawę władzy nad Skandynawią, atakując Szwecję i doprowadzając do zjednoczenia ziem Skandynawskich pod Duńskim Panowaniem, zanim osłabioną Szwecję zająłby Wielki Kniaź Vasily IV Sjeremtjev.

Jednak przez długie lata jedna kwestia została nie rozwiązana, a mianowicie spór o wyspę Ozylia. Polscy możni opierając się na mapach uznawali wyspę za terytorium Kurlandii, jednak Duńczycy nie zgadzali się z tą interpretacją. Dominacja Duńczyków na Bałyku nie dawała królowi Polskiemu szerokiego pola manewru, a inne wojny wystarczająco zajmowały Polskę, aby nie zajmować się sprawą wyspy, jednak przez cały XVI wiek spór o Ozylię pozostawał żyw i wielokrotnie był poruszany w najwyższych sferach, stając się możliwym przyczynkiem do wojny między Polską i Danią.

Taka historia:
VI 1509 - Wołosi wypowiadają wojnę Węgrom. Do wojny dołącza Transylwania, Celje, Dania i Norwegia. Polska, Litwa i Mołdawia dołączają po stronie Wołochów
VI 1509-VIII 1510 - Oblężenie Szolnoka, stolicy Węgier
IX 1509 - Paul Hardenberg (wojska Duńskie) lądują na Żmudzi. Rozpoczyna się oblężenie Kowna
VI 1510 - Polska zrywa sojusz z Pomorzem. Brandenburgia i Lubeka wypowiadają wojnę Pomorzu.
I 1511 - Wołosi podpisują pakt z Siedmiogrodem. Otrzymują pół Transylwanii.
IV 1511 - Bitwa pod Kownem. 20k Polaków i Litwinów atakuje 22k wojsk Duńskich. Bitwa przechyla się na stronę Danii, ale przybycie wojsk Wołoskich (7k) ratuje sytuację
V 1511 - Bunt na Węgrzech. Litwini tłumią go. Albert Horthy (11k) vs Jonas Daukantas (15k). Straty po 5k
I 1512 - Pokój Pomorski. Lubeka zajmuje całe Pomorze (poza Szczecinem)
II 1512 - Cesarz Rzymski Ferdynand I von Wittlesbach nakazuje Lubece zwrócić Kołobrzeg do Pomorza.
II 1512 - Wojska Duńskie (16,5k) pokonują wojska Litewskie na Inflantach (12k). Straty 2k vs 4,5k
V 1512 - W Przemyślu wybucha bunt chłopski, Armia Duńska pod Połockiem rozbija armię Litewską i rozpoczyna oblężenie.
VIII 1512 - Plaga w Warszawie. Król ogłasza obowiązkowe posty celem przebłagania za grzechy.
XII 1512 - Klęska armii Litewskiej pod Połockiem.
II 1513 - Bitwa w Lasach Toropecas. Pomimo większych strat wyparto Duńczyków
IV 1513 - Bunt w Mołdawii. Wojska Mołdawskie, wsparte przez Polaków, pokonują buntowników
V 1513 - Sejm roku 1513 - decyzja o rozbudowie Płocka. Rozebrano zamek w Płocku.
I 1514 - Zakończenie wojny. Wołosi powiększają terytorium o ziemie Węgierskie. Polska otrzymuje Kurlandię.
IV 1514 - Dania wypowiada wojnę Szwecji, doprowadzając do aneksji większości ziem i zwasalizowania reszty.
V 1520 - Polska wysuwa Roszczenia wobec wyspy Ozylia.


Koniec odcinka XII
Ciąg dalszy losów Jagiellonów w odcinku XIII "Polska Władysława IV"